Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych

Potwierdzeniem kwalifikacji „Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych” mogą być zainteresowani: ● praktykujący mediatorzy; ● adwokaci, radcowie prawni, komornicy i notariusze; ● psychologowie i psychoterapeuci, którzy chcą poszerzyć swój warsztat zawodowy; ● kuratorzy sądowi i pracownicy socjalni, w tym asystenci rodziny; ● osoby świadczące nieodpłatną pomoc prawną w ramach Punktów nieodpłatnych porad prawnych i świadczenia nieodpłatnych porad obywatelskich; ● drobni usługodawcy, chcący usprawnić procesy związane z dochodzeniem należności od osób fizycznych; ● studenci różnych kierunków studiów (m.in. prawo, psychologia, socjologia, pedagogika, ekonomia); ● nauczyciele i pedagodzy szkolni.

Osoba przystępująca do walidacji musi posiadać kwalifikację pełną na poziomie 4 PRK, zgodnie z art. 8 ustawy o ZSK.

Osoba posiadająca kwalifikację "Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych" może znaleźć zatrudnienie w instytucjach oraz podmiotach, w których istotne są kompetencje z zakresu prowadzenia mediacji oraz sztuki rozwiązywania konfliktów m.in.: Ośrodkach mediacyjnych, Kancelariach prawnych Firmach windykacyjnych, Bankach, ośrodkach pomocy społecznej, Organizacjach pozarządowych zajmującymi się rozwiązywaniem sporów i pomocy konkretnym grupom osób. Osoba posiadająca kwalifikację może również prowadzić własną działalność gospodarczą lub świadczyć usługi na zlecenie w zakresie mediacji oraz uzyskać wpis na listę stałych mediatorów prowadzoną przez sądy okręgowe po spełnieniu dodatkowych wymagań: nie była karana za przestępstwa umyślne, co najmniej 26-letnia, znająca język polski oraz posiadająca wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji (art. 157a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 23 z późn. zm.).

Certyfikat ważny 10 lat.

Mediację definiuje się jako „zorganizowane postępowanie o dobrowolnym charakterze, bez względu na jego nazwę lub określenie, w którym przynajmniej dwie strony sporu próbują same osiągnąć porozumienie w celu rozwiązania ich sporu, korzystając z pomocy mediatora” [def. zawarta w art. 3 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych”]. W I kwartale 2018 roku, na ogólną liczbę 3 955 164 spraw, które wpłynęły do sądów, najliczniejszą grupę stanowią sprawy cywilne: 2 368 575 spraw w sądach rejonowych, 102 869 spraw w sądach okręgowych i apelacyjnych [dane statystyczne Ministerstwa Sprawiedliwości: https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-jednoroczne/rok-2018/download,3616,0.html], co daje łącznie blisko 2,5 miliona spraw. Są to sprawy, które mogą dotyczyć każdego, w tym osób, dla których prowadzenie sporu sądowego wiąże się z dużym obciążeniem finansowym i emocjonalnym. Mediacje cywilne prowadzone przed wniesieniem sprawy do sądu pozwalają na uniknięcie tego rodzaju ryzyk, zaś zastosowanie mediacji w toku sprawy pozwala na skuteczne zakończenie nierzadko wieloletnich, złożonych i generujących wysokie koszty postępowania. Udział w postępowaniu mediacyjnym oznacza dla zainteresowanych również istotne korzyści finansowe w postaci zwrotu części opłaty oraz braku dalszych kosztów postępowania związanych z jego spornym charakterem. Mediacja powoduje nie tylko obniżenie kosztów oraz przyspieszenie postępowań sądowych, ale również możliwość realnego wpływu na wynik postępowania oraz wiele dodatkowych korzyści: takich jak naprawienie relacji między stronami. Mediacje cywilne umożliwiają również rozwiązanie, często wieloletnich, konfliktów sąsiedzkich, spornych kwestii dotyczących zaległych zobowiązań czy spłaty należności. Mediacje cywilne dotyczą szerokiego katalogu spraw: od działu spadku i podziału majątku wspólnego, przez spory sąsiedzkie, kwestie odszkodowań i naprawienia szkody czy zadośćuczynienia, wykonanie umowy i kwestie zapłaty, po ochronę dóbr osobistych czy prawa autorskie. Spektrum spraw, w których możliwym jest prowadzenie mediacji cywilnych, zwłaszcza przed wniesieniem sprawy do sądu, jest bardzo szerokie. Ustawodawca – traktując o wymogach formalnych pozwu w art. 187 § 1 k.p.c. - wskazał również, iż jego koniecznym elementem jest oświadczenie czy próba polubownego rozwiązania spornej kwestii była podejmowana. Tym samym mediacje stały się wręcz rekomendowaną ścieżką dla rozwiązania sporu. Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. U. UE L z dnia 24 maja 2008 r.) państwa członkowskie zostały wezwane do stworzenia alternatywnych, pozasądowych procedur, gdyż zagwarantowanie lepszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, stanowiące jeden z celów w ramach polityki Unii Europejskiej w zakresie ustanowienia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, powinno obejmować także dostęp do sądowych oraz pozasądowych metod rozwiązywania sporów. Dyrektywa powinna przyczynić się do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego, w szczególności jeśli chodzi o dostępność usług mediacyjnych. W wyniku prac instytucji międzynarodowych lub ponadnarodowych przyjęto międzynarodowe standardy dotyczące mediacji cywilnych, które znajdują swoje odzwierciedlenie w: Rekomendacji Komitetu Rady Ministrów Rady Europy Rec (2002) 10 z 18 września 2002 r. o mediacji w sprawach cywilnych, a także ustawie wzorcowej z 2002 r. o międzynarodowej koncyliacji handlowej przyjętej przez Komisję Międzynarodowego Prawa Handlowego ONZ. Jednym z kierunków działań Ministerstwa Sprawiedliwości, w ramach „Strategii modernizacji przestrzeni sprawiedliwości w Polsce na lata 2014-2020” jest szerokie wykorzystywanie alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR) oraz związana z tym popularyzacja idei mediacji, prowadząca do znacznego zwiększenia zakresu wykorzystania tego narzędzia na etapie poprzedzającym postępowanie przed sądem. W tym celu prowadzone są prace legislacyjne mające na celu uproszczenie procedur mediacyjnych oraz zachęcające strony do szerszego korzystania z polubownego rozwiązywania sporów i konfliktów. Metody ADR, w tym mediacja zostały usytuowane w strukturze organizacyjnej Ministerstwa Sprawiedliwości (Wydział ds. Mediacji w ramach Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich), co spowodowało urealnienie prowadzenia skutecznych działań na rzecz upowszechniania i popularyzacji metod ADR w rozwiązywaniu sporów. Rosnąca popularność, ranga i skala mediacji (potwierdzona przytoczonymi statystykami) w rozwiązywaniu sporów cywilnych, przy jednoczesnym braku rynkowego standardu „dobrej mediacji” i „dobrego mediatora”, narzuca potrzebę wprowadzenia jednolitego w obrębie kraju standardu mediacji sądowej w sprawach cywilnych. Włączenie kwalifikacji „Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych” pozwoli na ustandaryzowanie procesu nadawania kwalifikacji mediatorom i podkreśli wysoką rangę, jaką mediacje odgrywają w życiu społecznym.

Część efektów uczenia się właściwa dla kwalifikacji może być wspólna z efektami kształcenia na wybranych kierunkach studiów oraz studiów podyplomowych z zakresu mediacji. Efekty uczenia się wymagane w kontekście studiów obejmują szerszy zakres wiedzy i mają większą podbudowę teoretyczną, odpowiadają wymaganiom wyższego poziomu PRK. Charakter efektów uczenia się jest na tyle różny, że bezpośrednie odniesienie ich do efektów uczenia się wymaganych dla kwalifikacji „Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych” nie jest zasadne. Należy podkreślić, że w ramach systemu szkolnictwa wyższego posiadanie efektów kształcenia, pokrywających się zakresem z opisaną kwalifikacją rynkową, nie może zostać potwierdzone w całości w wyniku walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego. Włączenie kwalifikacji do ZSK umożliwi potwierdzenie kompetencji przez osoby, które chcą skorzystać z równoważnej do formalnej ścieżki uczenia się przez całe życie.

Metody stosowane w walidacji – Weryfikacja składa się z dwóch etapów: egzaminu teoretycznego (testu wiedzy) i egzaminu praktycznego. Test wiedzy jest przeprowadzany w elektronicznym systemie w ośrodku egzaminacyjnym. Osobie egzaminowanej podczas rozwiązywania testu nie wolno korzystać z innych aplikacji (w tym otwierać stron internetowych) niż system do przeprowadzania egzaminu. W części praktycznej dopuszcza się zastosowanie następujących metod weryfikacji: próbka pracy połączona z symulacją, rozmowa z komisją, analiza dowodów. Dowodami na potwierdzenie niniejszej kwalifikacji mogą być m.in. poświadczenia przeprowadzonych mediacji wydane przez sąd lub ośrodek mediacji wraz z zanonimizowanymi opisami symulacji mediacji oraz dokumentacją. Zasoby kadrowe – kompetencje osób przeprowadzających walidację. W procesie weryfikacji biorą udział: – operator systemu egzaminacyjnego, który organizuje zaplecze techniczne do przeprowadzenia weryfikacji i nadzoruje przebieg testu; – komisja weryfikacyjna, składająca się z min. 2 egzaminatorów, która przeprowadza część praktyczną egzaminu. Osoba będąca egzaminatorem może być jednocześnie operatorem systemu egzaminacyjnego. Operator systemu egzaminacyjnego musi posiadać: – wykształcenie minimum średnie; – znajomość obsługi komputera w zakresie uruchamiania oraz podstawowej obsługi systemu i zainstalowanych aplikacji; – umiejętność rozwiązywania problemów w sytuacji trudności z nawiązaniem lub zanikiem połączenia internetowego lub obsługą przeglądarki w zakresie kompatybilności z platformą egzaminacyjną. Weryfikację efektów uczenia się w części praktycznej prowadzi komisja weryfikacyjna, składająca się z min. 2 osób. Każdy członek komisji weryfikacyjnej: – posiada wykształcenie wyższe magisterskie (kwalifikacja pełna na poziomie 7 Polskiej Ramy Kwalifikacji, zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2018 r. poz. 2153, z późn. zm.)); – posiada minimum 5-letnie doświadczenie w prowadzeniu mediacji potwierdzone rekomendacją ośrodka mediacji lub sądu (w przypadku prowadzenia mediacji sądowych); – posiada ukończone studia lub szkolenie z zakresu mediacji (min. 80 godzin) oraz co najmniej 2 specjalizacje z zakresu mediacji (w tym obligatoryjnie mediacji cywilnej); – stosuje zasady etyki zawodowej mediatora; – zna aktualnie obowiązujące regulacje prawne w zakresie mediacji; – zna i stosuje standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora; – posiada pełną zdolność do czynności prawnych; – stosuje kryteria weryfikacji przypisane do efektów uczenia się dla opisywanej kwalifikacji oraz kryteria oceny formalnej i merytorycznej dowodów na posiadanie efektów uczenia się właściwych dla opisywanej kwalifikacji; – stosuje zasady prowadzenia weryfikacji, a także różne metody weryfikacji efektów uczenia się, zgodnie z celami walidacji i zasadami Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Warunki organizacyjne i materialne niezbędne do przeprowadzenia egzaminu praktycznego – Instytucja walidująca musi stosować rozwiązania zapewniające rozdzielenie procesów kształcenia i szkolenia od walidacji. W szczególności istotne jest zapewnienie bezstronności osób przeprowadzających walidację m.in. poprzez rozdział osobowy mający na celu zapobieganie konfliktowi interesów osób przeprowadzających walidację. Osoby te nie mogą weryfikować efektów uczenia się osób, które były przez nie przygotowywane do uzyskania kwalifikacji „Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych”. Instytucja prowadząca walidację musi zapewnić: – stanowisko komputerowe dla kandydata ubiegającego się o nadanie kwalifikacji (jedno stanowisko dla jednego kandydata wyposażone w przeglądarkę internetową z dostępem do Internetu) do realizacji części teoretycznej egzaminu; – stolik, 3 krzesła oraz materiały biurowe (kartki, długopis); – 2 statystów, którzy odgrywają rolę stron w procesie mediacji (w rolę statystów mogą wcielić się również inni uczestnicy podchodzący do walidacji); – opracowane kazusy mediacji dotyczące spraw cywilnych. Instytucja prowadząca walidację musi zapewnić bezstronną i niezależną procedurę odwoławczą, w ramach której osoby uczestniczące w procesie walidacji i certyfikacji mają możliwość odwołania się od decyzji dotyczących spełnienia wymogów formalnych, samych egzaminów, a także decyzji kończącej walidację. W przypadku negatywnego wyniku walidacji instytucja prowadząca walidację jest zobowiązana przedstawić uzasadnienie decyzji.

W trakcie konsultacji środowiskowych do kwalifikacji rynkowej "Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych", zgłosiło się 7 podmiotów, z których: - 4 podmioty wyraziły głos aprobujący, - 3 podmioty wyraziły opinię niejednoznaczną. Konsultacje środowiskowe trwały w terminie 18 września - 30 września 2018 r. Uwagi zgłoszono w zakresie: - Charakterystyki kwalifikacji oraz orientacyjnego kosztu uzyskania dokumentu potwierdzającego otrzymanie danej kwalifikacji, - Orientacyjnego nakładu pracy wymaganego do uzyskania kwalifikacji, - Grupy osób, które mogą być zainteresowane uzyskaniem kwalifikacji, - Zapotrzebowania na kwalifikację, - Odniesienia do kwalifikacji o złożonym charakterze wraz ze wskazaniem kwalifikacji ujętych w ZRK zawierających wspólne zestawy efektów uczeni się, - Typowych możliwości wykorzystania kwalifikacji, - Wymagań dotyczących walidacji i podmiotów przeprowadzających walidację. Powyższe uwagi, zostały częściowo uwzględnione w modyfikacji wniosku po zakończonych konsultacjach środowiskowych i przesłanej opinii specjalistów.