Organizowanie usług dostosowywania multimediów do standardu WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) z podstawowymi umiejętnościami ich dostosowania dla osób z indywidualnymi potrzebami

Uzyskaniem kwalifikacji Organizowanie usług dostosowywania multimediów do standardu WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) z podstawowymi umiejętnościami ich dostosowania dla osób z indywidualnymi potrzebami będą zainteresowane: 1/ osoby odpowiedzialne za komunikację, w tym z osobami zagrożonymi wykluczeniem cyfrowym m.in. pracownicy biur komunikacji, biur prasowych, redakcji stron internetowych z urzędów publicznych, instytucji kultury i sztuki, uczelni wyższych i placówek oświatowych; firm telekomunikacyjnych i innych z sektorów objętych prawnymi regulacjami z zakresu dostępności; 2/ twórcy stron internetowych, 3/ pracownicy agencji interaktywnych, eventowych, zajmujący się tworzeniem multimediów, 4/ tłumacze: twórcy napisów dla niesłyszących, twórcy audiodeskrypcji, tłumacze języka migowego, 5/ absolwenci studiów z przekładu audiowizualnego, związanych z tworzeniem multimediów i komunikacją.

Osoba przystępująca do walidacji powinna posiadać kwalifikację pełną z poziomem 6 PRK, (weryfikacja na podstawie kopii dyplomu) lub ukończone 3 lata studiów - w przypadku studiów licencjackich/ 3,5 roku studiów - w przypadku studiów inżynierskich (absolutorium - weryfikacja na podstawie kopii indeksu, wyciąg z USOS). Dla obcokrajowców i osób, których pierwszym językiem nie jest język polski znajomość języka polskiego na poziomie C2 (weryfikacja na podstawie certyfikatu językowego).

Zgodnie z polskim prawem, które zobowiązuje instytucje publiczne i niektóre instytucje niepubliczne do zgodności ze standardem WCAG multimediów umieszczonych na ich stronach internetowych, kwalifikacja jest niezbędna dla osób zajmujących się organizowaniem usług multimedialnych z zakresu dostępności dla osób z indywidualnymi potrzebami oraz posiadających podstawową kompetencję tworzenia napisów i audiodeskrypcji. Kwalifikacja daje perspektywę zatrudnienia w biurach komunikacji, biurach prasowych, redakcjach stron internetowych urzędów publicznych, instytucji kultury i sztuki, uczelni wyższych i placówek oświatowych; firm telekomunikacyjnych i innych z sektorów objętych prawnymi regulacjami z zakresu dostępności; a także w firmach tworzących multimedia. Daje również perspektywę samozatrudnienia przy dostosowywaniu multimediów do standardu WCAG.

Certyfikat jest ważny 5 lat. W sytuacji przedłużania ważności certyfikatu stosuje się metodę analizy dowodów i deklaracji połączoną z rozmową z komisją. Przedłużenie ważności certyfikatu wymaga przedstawienia dowodów na zorganizowanie 5 usług dostosowywania multimediów. Łączny czas trwania dostosowanych multimediów jest nie krótszy niż 30 minut rocznie w ciągu 5 lat od czasu uzyskania ostatniej ważności dokumentu. Przeprowadzana jest również rozmowa z komisją walidacyjną dotycząca przedstawionych dowodów.

Dostępność rozumiana jest jako właściwość środowiska (przestrzeni fizycznej, cyfrowej, systemów informacyjno - komunikacyjnych, produktów, usług), która pozwala osobom z ograniczeniami funkcjonalnymi (fizycznymi i poznawczymi) na korzystanie z niego na zasadzie równości z innymi. Dostępność jest dla wielu osób warunkiem prowadzenia niezależnego życia oraz uczestnictwa w życiu społecznym i gospodarczym kraju, społeczności lokalnej, szkoły i miejsca pracy. W przypadku jednostek realizujących zadania publiczne jest gwarantem realizacji prawa do informacji publicznej, które jest jednym z kluczowych praw człowieka. Przestrzeń cyfrowa jest obszarem, który jako jeden z nielicznych posiada sprecyzowany i zunifikowany standard dostępności - WCAG (Web Content Accessibility Guidelines). Są to wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych (w tym multimediów) opracowane przez konsorcjum W3C (World Wide Web Consortium). WCAG jest zbiorem zasad, jakimi powinien kierować się twórca strony internetowej, w tym umieszczanych na niej multimediów, aby przygotować stronę dla możliwie największej liczby użytkowników. Obowiązek dostosowywania multimediów znajdujących się na stronach internetowych zgodnie ze standardem WCAG wiąże się z cyfryzacją państwa oraz zmianami legislacyjnymi, w tym zmieniającym się prawodawstwem krajowym (ustawa w sprawie dostępności stron internetowych i aplikacji-Ministerstwo Cyfryzacji, regulacje wdrażające dyrektywę European Accessibility Act - Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju oraz ustawa o dostępności w ramach rządowego programu Dostępność Plus). Multimedia - jako część kontentu strony internetowej - powinny być dostosowane m.in. do potrzeb osób z dysfunkcjami sensorycznymi: niesłyszących, słabosłyszących, niewidomych, słabowidzących i głuchoniewidomych, ale także osób starszych, z niepełnosprawnościami intelektualnymi i osób, dla których język polski nie jest pierwszym językiem. Każda z tych grup osób korzysta z innych rozwiązań. Dostępność multimediów dotyczy zarówno ich treści jak i narzędzi np. playerów, w których są odtwarzane na stronach internetowych. Obecnie wszystkie strony internetowe administracji publicznej oraz zamieszczone na nich multimedia muszą być dostępne dla osób z indywidualnymi potrzebami. Polskie prawo w oparciu o standard WCAG zobowiązuje podmioty publiczne [12] do dostosowania stron internetowych do potrzeb tych osób (§ 19). Zgodnie z dyrektywą 2016/2102 [13] w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego wszystkie podmioty korzystające ze środków publicznych muszą posiadać strony internetowe oraz multimedia dostępne tj. m.in. z napisami dla osób niesłyszących i audiodeskrypcją dla osób niewidomych do roku 2020. Zgodnie z projektem European Accessibility Act obowiązki te będą dotyczyły także wybranych podmiotów biznesowych. Jednak nie wszystkim instytucjom administracji publicznej udaje się wywiązać z zadań nałożonych przez "Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych". Widać postęp w realizacji zadań dostępności stron internetowych administracji publicznej, ponieważ w 2018 roku poziom dostępności (zgodności ze standardem WCAG) wzrósł do 48,2% [9] i jest to ogromny postęp w stosunku do pierwszego opracowanego przez Fundację Widzialni Raportu Otwarcia 2013 - w którym poziom dostępności wynosił zaledwie 1,7% Jednak ponad połowa tych stron w dalszym ciągu nie jest dostępna dla osób z indywidualnymi potrzebami. Do dostosowania stron internetowych i zawartych na nich multimediów do standardu WCAG został również zobligowany sektor telekomunikacyjny [11] oraz realizatorzy projektów finansowanych ze środków europejskich. W tej sferze zmiany w zakresie dostępności stron internetowych również postępują zbyt wolno. Z danych Urzędu Komunikacji Elektronicznej [14] wynika, że jedynie 30% stron internetowych największych przedsiębiorców telekomunikacyjnych spełnia częściowo wymogi WCAG (badanie przeprowadzone przy współpracy z Fundacją Widzialni). Nie można więc uznać, że spełnienie wymagań ustawowych przez mniej niż 1/3 dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych jest zadowalające. W związku z tym zapotrzebowanie na pracowników posiadających tę kwalifikację jest i będzie wysokie. Umiejętność organizowania dostosowywania multimediów na stronach internetowych zgodnie ze standardem WCAG oraz podstawowa kompetencja dostosowania multimediów poszerza grono klientów, którzy w swoich zapytaniach, przetargach, itp. stawiają takie wymagania. Kwalifikacja odpowiada na zapotrzebowanie rządowego programu Dostępność Plus 2018-2025, przyjętego przez Radę Ministrów 17 lipca 2018 roku. W ramach DZIAŁANIA 18 "Dostępne strony internetowe" planowane jest zapewnienie dostępności publicznych stron internetowych oraz zawartych na nich multimediów dla wszystkich obywateli do 2025 r. Obrazuje to skalę zapotrzebowania na kwalifikację i rosnące zapotrzebowanie na fachowców w tej dziedzinie. Ustanowienie kwalifikacji odpowiada na potrzeby społeczne oraz gospodarcze kraju i Europy. Wpływa również korzystnie na zwiększenie samodzielności i komfortu życia osób narażonych na wykluczenie cyfrowe poprzez większą liczbę multimediów i usług multimedialnych zgodnych ze standardem WCAG. Umiejętności związane z organizowaniem dostępności multimediów odpowiadają na potrzeby nawet 30% społeczeństwa- osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Są to osoby z niepełnosprawnościami (niewidome, niedowidzące, głuche lub mające trudności z obsługą myszki lub klawiatury), obcokrajowcy, osoby korzystające ze starszego oprogramowania, smartfonów i tabletów, osoby korzystające z multimediów w cichych pomieszczeniach. Multimedia opracowane zgodnie ze standardem WCAG pozwalają na zapoznanie się z ich treścią każdej osobie - niezależnie od sprawności, sytuacji materialnej, sprzętu i oprogramowania, z którego korzysta. Osoby, które uzyskają kwalifikację będą niezbędne na rynku pracy, ponieważ będą potrafiły organizować usługi dostosowywania multimediów do standardu WCAG oraz będą posiadać podstawową kompetencję ich dostosowania dla osób z indywidualnymi potrzebami. Ich umiejętności zapewnią realizację założeń rządowego programu Dostępność Plus, Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności [12] oraz projektów ustaw: ustawa o dostępności stron internetowych i aplikacji, ustawa o dostępności. Obecność tej kwalifikacji w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji jest istotna w obliczu wymagań prawa polskiego i unijnego, bowiem pomoże zapewnić odpowiednią jakość usług w tej materii Zdobycie nowej kwalifikacji powiększy grono specjalistów z zakresu organizowania i dostosowywania multimediów dla osób z indywidualnymi potrzebami, co wpłynie na znaczącą poprawę dostępności cyfrowej stron internetowych.Lista dostępnych źródeł, na podstawie których przedstawiono zapotrzebowanie: [1] Badanie dostępności strony www w oparciu o WCAG, A. Marcinkowski, Fundacja Widzialni, Szerokie Porozumienie na Rzecz Umiejętności Cyfrowych, Orange Polska, 2016, http://www.widzialni.org/container/Badanie-dostepnosci-stron-www-w-oparciu-o-WCAG.pdf [2] Broszura Europejski Akt o Dostępności, KPRM, https://dsc.kprm.gov.pl/sites/default/files/eaa_broszura_kprm_28.09.2017.final__0.pdf [3] Dostępne multimedia, Monika Szczygielska, Warszawa 2016, http://www.widzialni.org/container/Dostepne-multimedia.pdf [4] Dostępność witryn internetowych instytucji publicznych dla osób niepełnosprawnych. Ocena zgodności z międzynarodowym standardem WCAG 2.0 oraz polskimi regulacjami prawnymi, Raport Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, Kraków 2013, http://www.jawnosc.pl/wp-content/uploads/2013/11/Raport-FIRR-Doste%CC%A8pnosc-witryn-internetowych-.pdf [5] Lista jednostek sektora instytucji rządowych i samorządowych (S.13), zgodnie z ESA2010 (stan na 31 grudnia 2016r.), GUS, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/statystyka-sektora-instytucji-rzadowych-i-samorzadowych/lista-jednostek-sektora-instytucji-rzadowych-i-samorzadowych-s-13-zgodnie-z-esa2010-stan-na-31-grudnia-2016-r-,6,7.html [6] Metodologia badania dostępności strony www dla osób niepełnosprawnych, starszych i innych narażonych na wykluczenie cyfrowe w oparciu o WCAG 2.0, dr I. Mrocheń, A. Marcinkowski, P. Marcinkowski, M. Luboń, Fundacja Widzialni/ Uniwersytet Śląski, 2013, http://widzialni.org/container/metodologia-badania-dostepnosci-stron-www.pdf [7] Podręcznik dobrych praktyk WCAG 2.0, A. Marcinkowski, P. Marcinkowski, Fundacja Widzialni 2012, http://widzialni.org/download/podrecznik-dobrych-praktyk-wcag-2.0.pdf [8] Rządowy Program Dostępność Plus 2018-2025, https://www.miir.gov.pl/media/62311/Program_Dostepnosc_Plus.pdf [9] Raport Dostępności 2018, Fundacja Widzialni 2018, http://widzialni.org/container/raport-dostepnosci-2018.pdf [10] Realizacja zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Poradnik dla realizatorów projektów i instytucji systemu wdrażania funduszy europejskich 2014-2020, https://cppc.gov.pl/wp-content/uploads/Poradnik_zasady-r%C3%B3wno%C5%9Bci-i-niedyskryminacji_2016.pdf [11] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z 26 marca 2014 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia udogodnień dla osób niepełnosprawnych przez dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20140000464/O/D20140464.pdf [12] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20120000526/O/D20120526.pdf [13] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/… [14] Badanie dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych operatorów telekomunikacyjnych i pocztowych https://www.uke.gov.pl/akt/badania-dostepnosci-stron-i-aplikacji-mobilnych-operatorow-telekomunikacyjnych-i-pocztowych,156.html

Efekty uczenia się ujęte w kwalifikacji Organizowanie usług dostosowywania multimediów do standardu WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) z podstawowymi umiejętnościami ich dostosowania dla osób z indywidualnymi potrzebami są innowacyjne i nie pokrywają się z efektami zawartymi w kwalifikacjach ujętych w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji. Chcąc porównywać zestawy efektów uczenia się, można doszukać się jedynie pojedynczych efektów o zbliżonym charakterze w kwalifikacji " AU.28. Realizacja projektów multimedialnych", realizowanej w szkolnictwie zawodowym w ramach edukacji formalnej. Powiązane efekty uczenia się dotyczą: 1. Przygotowywanie materiałów cyfrowych do wykonania projektów multimedialnych, gdzie uczeń: pozyskuje i edytuje materiały wideo (6); pozyskuje i edytuje materiały dźwiękowe (7). 2. Wykonywanie i publikacja projektów multimedialnych, gdzie uczeń: dokonuje montażu plików graficznych, filmowych i dźwiękowych (5); publikuje projekty multimedialne w mediach cyfrowych (9). Różnice między wnioskowaną kwalifikacją "Organizowanie usług dostosowywania multimediów do standardu WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) z podstawowymi umiejętnościami ich dostosowania dla osób z indywidualnymi potrzebami", a kwalifikacjami wpisanymi do ZRK dotyczą zarówno celu kwalifikacji, którym jest optymalne wykorzystywanie standardu dostępności WCAG przy dostosowywaniu multimediów, jak i podstawowa umiejętność sprawdzania i oceny ich dostępności dla osób z indywidualnymi potrzebami, w tym szczególnie osób z niepełnosprawnościami - niesłyszących i słabosłyszących oraz niewidomych i słabowidzących, głuchoniewidomych oraz osób starszych, a także wszystkich innych w określonych warunkach akustycznych (napisy zamiast dźwięku np. głośne miejsce - dworzec, pub, restauracja; miejsce wymagające ciszy - biuro, biblioteka).

1. Etap weryfikacji 1.1. Metody Do weryfikacji efektów uczenia się stosuje się wyłącznie metody: test teoretyczny, zadanie praktyczne (studium przypadku) uzupełnione rozmową z komisją. 1.2. Zasoby kadrowe Komisja walidacyjna składa się z minimum 2 członków, którzy spełniają następujące wymagania: Przewodniczący komisji walidacyjnej posiada: - udokumentowane minimum pięcioletnie doświadczenie w zakresie zapewniania dostępności multimediów zgodnie ze standardem WCAG, - udokumentowane minimum pięcioletnie doświadczenie (minimum 50 godzin szkoleniowych) w prowadzeniu szkoleń z zakresu dostępności multimediów zgodnie ze standardem WCAG, - wykształcenie wyższe humanistyczne. Wszyscy członkowie komisji walidacyjnej muszą posiadać udokumentowane doświadczenie w zakresie zapewniania dostępności multimediów zgodnie ze standardem WCAG w ostatnich 3 latach przed powołaniem na członka komisji. 1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne Weryfikacja efektów uczenia się składa się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej. Część teoretyczna obejmuje test teoretyczny z zakresu znajomości standardu WCAG (zestaw 01). Może być przeprowadzana elektronicznie (np. na platformie internetowej wyposażonej w moduł egzaminacyjny) lub w papierowej. Każda wersja testu teoretycznego musi spełniać standardy dostępności. Warunkiem przystąpienia do części praktycznej jest pozytywna weryfikacja części teoretycznej walidacji. Praktyczna część walidacji polega na wykonaniu zadań zgodnie z poleceniami zawartymi w arkuszu walidacyjnym. Zadania dotyczą tworzenia na poziomie podstawowym napisów i audio deskrypcji do multimediów oraz organizowania usług dostosowywania multimediów do standardu WCAG. Ocenie podlega efekt zadań praktycznych. Zadania będą wykonywane na odpowiednio wyposażonym i przygotowanym stanowisku komputerowym. Rozmowa z komisją walidacyjną odbywa się tuż po wykonaniu zadań praktycznych i je uzupełnia. Praktyczną część walidacji przeprowadza się w pomieszczeniu wyposażonym w stanowisko komputerowe z systemem operacyjnym (np. Windows), zainstalowanymi materiałami audio/wideo, edytorem tekstu oraz oprogramowaniem do tworzenia napisów i co najmniej dwiema przeglądarkami internetowymi (np. Firefox i Chrome) oraz dostępem do połączenia internetowego i słuchawkami. W czasie walidacji powinna być możliwość zainstalowania na komputerze innego oprogramowania lub dodatków do przeglądarek. Pomieszczenie egzaminacyjne powinno być dostępne dla osób niepełnosprawnych, a platforma internetowa spełniać standard WCAG 2.0 na poziomie AA. 2. Etapy identyfikowania i dokumentowania. Nie określa się wymagań dotyczących etapów identyfikowania i dokumentowania efektów uczenia się.

Informacje zawarte we wniosku, jak również opinie otrzymane w ramach konsultacji, wykazały zgodność kwalifikacji z potrzebami społecznymi oraz z zapotrzebowaniem na rynku pracy.