Sporządzanie ocen i ekspertyz technicznych oraz wycen jednostek pływających przeznaczonych do sportu i rekreacji

Grupy osób, które mogą być zainteresowane uzyskaniem kwalifikacji:
- osoby posiadające aktualne uprawnienia inspektorów nadzoru technicznego właściwych związków sportowych
- absolwenci szkół wyższych
- osoby posiadające uprawnienia żeglarskie i motorowodne,
- osoby posiadające kwalifikacje zawodowe członków załóg żeglugi śródlądowej oraz morskiej,
- pracownicy podmiotów gospodarczych przemysłu jachtowego i okrętowego.

Warunkiem przystąpienia do walidacji jest:
1.1. wykształcenie wyższe na kierunkach: oceanotechnika (specjalność budowa okrętów), budowa jachtów, mechanika i budowa maszyn, inżynieria materiałowa, eksploatacja maszyn i urządzeń lub pokrewne, a także osoby posiadające wykształcenie wyższe inne niż wskazane powyżej i minimum 5-letną praktykę zawodową związaną z szeroko pojętą techniką jachtową,
1.2. stopień żeglarski lub motorowodny nie niższy niż jachtowy sternik morski lub motorowodny sternik morski.

Osoba posiadająca kwalifikację może znaleźć zatrudnienie w:
- w zakładach zajmujących się produkcją i remontami jednostek pływających,
- firmach zajmujących się kompleksową obsługą jachtów
- instytucjach ubezpieczeniowych,
- w strukturach samorządowych.

Może ona świadczyć usługi biegłego sądowego lub ławnika w Izbie Morskiej, a także prowadzić własną działalność gospodarczą.

Okres ważności dokumentu 4 lata.
Warunkiem przedłużenia ważności dokumentu na kolejny okres jest udokumentowanie wykonania co najmniej 8: ekspertyz technicznych, ustaleń wartości jednostek, ocen szkód, wycen napraw jednostek pływających w okresie ważności dokumentu.

Uprawnienia do:
a) opinia o stanie technicznym jednostek pływających,
b) identyfikacji jednostek i ich wymiarowania,
c) oceny szkód i wyceny napraw,
d) ustalenia wartości jednostki.

Wybrzeże Bałtyku z licznymi portami i szybko rozwijającą się infrastrukturą jest naturalnym zapleczem dla dynamicznie wzrastającej liczby jednostek pływających używanych w celach rekreacyjnych i komercyjnych. Polska jest jednym z liczących się na świecie producentów i użytkowników jednostek pływających, a wzrost ilości rejestrowanych jednostek produkowanych w kraju i importowanych szacowany jest na kilka procent rocznie.

Rosnąca liczba jednostek pływających zwiększa ryzyko kolizji i wypadków, w szczególności na terenie miejsc cumowania. Jednym z celów kwalifikacji jest stworzenie jednolitego podejścia do oceny i wyceny szkód. Dzięki temu wiarygodność osób posiadających tę kwalifikację będzie zdecydowanie większa. Osoby te będą mogły pracować na rzecz ubezpieczonych jak i towarzystw ubezpieczeniowych. Właściciele jednostek będą także mogli uzyskać ich kompleksową ocenę techniczną i majątkową. Również firmy ubezpieczeniowe zauważają rosnąca ilość jednostek pływających i pasjonatów wypoczynku na wodzie, w tym żeglarstwa i motorowodniactwa. Obie strony: ubezpieczony i ubezpieczający zainteresowani są rzetelną opinię o stanie technicznym jednostki i aktualną ceną rynkową przez wykwalifikowanego inspektora/rzeczoznawcę.

Zmieniające się przepisy o bezpieczeństwie w żegludze, a także szybki rozwój technologii materiałów stosowanych w budowy i wyposażenia jednostek pływających nakłada na osoby zamierzające uzyskać kwalifikację konieczność przyswojenia wiedzy z tego zakresu. Osoby posiadające kwalifikacje obligowane są natomiast do uzupełniania wiedzy z zakresu wprowadzanych przepisów oraz nowych rozwiązań technicznych i materiałowych stosowanych w żeglarstwie.

Kwalifikacją o zbliżonym charakterze jest np. kwalifikacja włączona do ZSK "Określanie stanu technicznego oraz wycena rekreacyjnych jednostek pływających i skuterów wodnych"(Obwieszczenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 5 grudnia 2019 r. (poz. 1176)). W kwalifikacji tej są zawarte następujące zestawy efektów:

Zestaw 1. Charakteryzowanie budowy i eksploatacji silników napędowych jednostek pływających,

Zestaw 2. Charakteryzowanie budowy i eksploatacji kadłubów jednostek pływających,

Zestaw 3. Charakteryzowanie skutera wodnego jako szczególnego przypadku jednostki pływającej,

Zestaw 4. Wykonywanie wycen i kosztorysów jednostek pływających.

Dwa z powyższych zestawów efektów (zestaw 2 i zestaw 4) są tematycznie zbliżone do zestawu 2 i 6 niniejszego projektu kwalifikacji. Zestaw 2 niniejszego projektu kwalifikacji kładzie nacisk na znajomość konstrukcji i technologii budowy kadłubów oraz jego zużywania się w zależności od warunków eksploatacji. Istotną różnicą między omawianymi kwalifikacjami jest konieczność posiadania wiedzy o urządzeniach kadłubowych, tj. konstrukcjach urządzeń sterowych, konstrukcji balastu i jego mocowania z kadłubem, zabezpieczeniu otworów pokładowych i zaburtowych, budowie i działaniu instalacji zęzowej, wodnej, a także fekaliowej i szarej wody na jachcie.

Także w Zestawie 3 niniejszego projektu (Charakteryzowanie rodzajów napędów jednostek pływających: mechaniczny, elektryczny i osprzęt żaglowy uwzględniając bezpieczeństwo ich użytkowania) nie ograniczono się do napędu mechanicznego (jak w kwalifikacji wymienionej w Obwieszczeniu Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 5 grudnia 2019 r. (poz. 1176)), a wymagania dotyczą także napędów ekologicznych - żaglowego i elektrycznego. Osoba ubiegająca się o kwalifikację winna posiadać wiedzę o zaletach i wadach różnych rodzajów napędu jednostki pływającej, budowie i zasadach bezpiecznej eksploatacji silnika elektrycznego i postępowaniu przy awarii silnika, a także zasadach eksploatacji źródeł prądu elektrycznego, w tym ogniw elektrycznych. Wymagania tego zestawy obejmują także konieczność wykazania się wiedzą dotyczącą elementów i układów ożaglowania nowoczesnych oraz tradycyjnych jachtów żaglowych, elementy i układy olinowania stałego i ruchomego, podstawy konstrukcji i obliczeń wytrzymałościowych omasztowania i olinowania i zasady wymiarowanie omasztowania i olinowania.

W zgłaszanej kwalifikacji przedstawiono także wymagania związane z wyposażeniem jednostek pływających związane z utrzymaniem jachtu w ruchu, bezpieczeństwem żeglugi i komfortem życia na jachcie, a także szeroko rozumiana wiedza o materiałach stosowanych w budowie jachtów i wyposażenia oraz czynniki powodujące degradację materiałów stosowanych do budowy jednostek pływających.

W niniejszym projekcie obejmującym szerszy zakres jednostek pływających, także jednostki żaglowe stanowiące dużą część wszystkich jednostek pływających, położono nacisk na inne kryteria osiągania efektów uczenia się.

1.1. Metody
Walidacja potwierdzająca wiedzę i umiejętności składa się z dwóch części - teoretycznej i praktycznej.
Mogą być stosowane następujące metody:
-test teoretyczny;
-rozmowa z komisją (wywiad swobodny);
-obserwacja w warunkach symulowanych;
-obserwacja w warunkach rzeczywistych;
-analiza dowodów i deklaracji.
Dla osób posiadających uprawnienia rzeczoznawcy technicznego nadane przez właściwy związek sportowy dopuszcza się możliwość zaliczenia programu kwalifikacji (efektów uczenia się) poprzez analizę dowodów i deklaracji, czyli udokumentowania działań w zakresie wykonywania obowiązków rzeczoznawcy w okresie czterech lat poprzedzających przystąpienie do walidacji. Analiza dowodów i deklaracji (dobranych do efektów uczenia się, autentycznych, wystarczających i aktualnych) w rozmowie z komisją winna potwierdzić (częściowo lub całkowicie) posiadaną wiedzę obejmującą zakładane kwalifikacją efekty uczenia się.
Dla osób, które ukończyły studia na kierunkach kształcenia w zakresie okrętownictwa i budowy jachtów, możliwe jest potwierdzenie efektów uczenia się z zestawów 2, 3, 4 i 5 na podstawie świadectwa.

1.2. Zasoby kadrowe
Komisja walidacyjna składa się z minimum 3 osób. Każdy z członków komisji walidacyjnej powinien mieć:
- co najmniej wykształcenie wyższe,
- minimum 5 letni staż jako rzeczoznawca techniczny właściwego związku sportowego,
- w okresie 5 lat poprzedzających zasiadanie w komisji walidacyjnej wykonanych minimum 20 przeglądów jednostek pływających, zakończonych wystawieniem stosownego orzeczenia lub wycen, albo innych zaawansowanych czynności rzeczoznawcy.

1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne
Etap weryfikacji składa się z dwóch części. W pierwszej części za pomocą metody testu teoretycznego lub wywiadu swobodnego z komisją walidacyjną jest sprawdzana wiedza teoretyczna zawarta w zestawach efektów uczenia się 1-6. Osoby, które zaliczyły pierwszą część weryfikacji, mogą podejść do części praktycznej.
Część praktyczna prowadzona jest za pomocą metody obserwacji w warunkach symulowanych lub obserwacji w warunkach rzeczywistych. Każdorazowo metody te połączone są z rozmową z komisją walidacyjną (wywiadem swobodnym).
Instytucja certyfikująca musi zapewnić:
- salę do przeprowadzenia obu części walidacji;
- komputer z dostępem do Internetu oraz rzutnik, ekran, tablicę oraz środki do pisania na tablicy;
- jednostkę pływającą wyposażoną w napęd żaglowy i motorowy.
Przed każdą walidacją komisja walidacyjna przygotowuje zestawy zagadnień do obu jej części i określa warunki zaliczenia.

W ramach przeprowadzonych konsultacji społecznych nie zostały przedstawione negatywne opinie. W opinii specjalistów wnioskowana kwalifikacja jest uzupełnieniem wprowadzonej do ZSK kwalifikacji (jachty motorowe) w zakresie pozostałych jednostek pływających (jachty żaglowe). Dodatkowo wskazane zostało znaczne zapotrzebowanie rynkowe na tego typu kwalifikacje w związku ze wzrostem liczby jachtów na rynku krajowym i europejskim.