Kwalifikacja wolnorynkowe (dawniej rynkowe) funkcjonują na „wolnym rynku kwalifikacji”, to znaczy nie są uregulowane w powszechnie obowiązujących przepisach.
Kwalifikacje wolnorynkowe tworzą dla siebie niektóre duże firmy, korporacje, stowarzyszenia i organizacje. Kwalifikacje te mogą dotyczyć działań o charakterze zawodowym oraz innych rodzajów aktywności, w tym m.in. działalności wychowawczej (np. sprawności i stopnie harcerskie).
O włączeniu do ZSK kwalifikacji wolnorynkowej decyduje minister właściwy dla danej kwalifikacji na wniosek zainteresowanego środowiska. Kwalifikacja wolnorynkowa nie musi być włączona do ZSK.