Projektowanie zabezpieczeń przeciwpożarowych – dźwiękowe systemy ostrzegawcze (DSO)

Kwalifikacją mogą być szczególnie zainteresowani: projektanci dźwiękowych systemów ostrzegawczych nieposiadający formalnego dokumentu, który potwierdza posiadane w tym zakresie kwalifikacje; osoby zajmujące się projektowaniem systemów bezpieczeństwa w obiektach budowlanych - w związku z brakiem tej kwalifikacji pośród kwalifikacji obecnie nadawanych poza systemami oświaty i szkolnictwa wyższego, w szczególności; absolwenci szkół i uczelni technicznych; pracownicy przedsiębiorstw świadczących obecnie bądź chcących świadczyć usługi w ochronie przeciwpożarowej; osoby, które zamierzają wykonywać projekty instalacji DSO dla przedsiębiorstw montażowych;osoby nadzorujące montaż, konserwacje DSO; inspektorzy nadzoru inwestorskiego; kierownicy budowy lub robót.

Osoba przystępująca do walidacji musi udokumentować posiadanie wykształcenia wyższego technicznego (ukończone studia I stopnia)

Osoba posiadająca kwalifikację "Projektowanie zabezpieczeń przeciwpożarowych - dźwiękowe systemy ostrzegawcze (DSO)" będzie mogła pracować jako: projektant instalacji DSO, kierownik zespołu projektowego instalacji DSO, inspektor nadzoru nad montażem instalacji DSO, kierownik zespołu montażu instalacji DSO, kierownik zespołu serwisowego instalacji DSO, Osoba posiadająca tę kwalifikację będzie mogła znaleźć zatrudnienie w: przedsiębiorstwach projektowych i budowlanych, w przedsiębiorstwach świadczących usługi z zakresu analizy ryzyka pożarowego, np. zakładach ubezpieczeniowych. Osoba posiadająca kwalifikację będzie mogła zdobywać kwalifikacje z zakresu projektowania innych typów instalacji zabezpieczeń przeciwpożarowych. Pierwszy zestaw efektów uczenia się jest wspólny dla wszystkich kwalifikacji z zakresu projektowania zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Dokumentem potwierdzającym nadanie kwalifikacji rynkowej „Projektowanie zabezpieczeń przeciwpożarowych – dźwiękowe systemy ostrzegawcze” jest certyfikat ważny przez 5 lat, z możliwością jego przedłużenia. Warunkiem przedłużenia ważności certyfikatu jest spełnienie poniższych warunków przed upływem terminu jego ważności: - przedstawienie zaświadczenia o praktyce zawodowej w zakresie danej kwalifikacji w okresie co najmniej roku poprzedzającego datę upływu ważności certyfikatu; - odbycie szkolenia aktualizacyjnego w zakresie projektowania instalacji DSO przed upływem ważności certyfikatu i przesłanie do instytucji certyfikującej zaświadczenia o pozytywnym wyniku egzaminu kończącego szkolenie, wystawionego przez jedną z poniższych instytucji: a) szkołę Państwowej Straży Pożarnej; b) ośrodek szkolenia Państwowej Straży Pożarnej; c) jednostkę naukową lub badawczą Państwowej Straży Pożarnej.

Brak uprawnień

Notowany obecnie intensywny rozwój gospodarczy kraju determinuje potrzebę wdrożenia standardu kompetencyjnego dla usługodawców z zakresu projektowania zabezpieczeń przeciwpożarowych, w tym również w części dotyczącej projektowania dźwiękowych systemów ostrzegawczych (DSO). Jednym z najważniejszych zadań Państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, między innymi poprzez ochronę przeciwpożarową mającą na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem lub innym miejscowym zagrożeniem, a polegającą na zapewnieniu koniecznych warunków ochrony technicznej nieruchomościom i ruchomościom. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (T.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1332 z późn. zm.) określa, że za obiekt budowlany należy rozumieć budynek wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Określa ponadto niezbędne uprawnienia budowlane do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi oraz uprawnienia budowlane udzielane w specjalnościach, specjalizacjach techniczno-budowlanych, a także warunki ich uzyskania. W ustawie niestety pominięta została sprawa rodzaju i zakresu przygotowania zawodowego do projektowania zabezpieczeń przeciwpożarowych. Zgodnie z zapisami ustawy inwestor, w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, jest obowiązany zawiadomić m.in. Państwową Straż Pożarną o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania. W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (T.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1422 z późn. zm.) w dziale VI Bezpieczeństwo pożarowe określono zasady, że budynek i urządzenia z nim związane powinny być projektowane w sposób ograniczający możliwość powstania pożaru oraz określono wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków lub ich części. Ponadto wyjaśnione są pojęcia i ustalone wymogi dla: stref pożarowych i oddzieleń przeciwpożarowych, dróg ewakuacyjnych, wymagań przeciwpożarowych dla palenisk i instalacji, usytuowania budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, wymagań przeciwpożarowych dla garaży, wymagań przeciwpożarowych dla budynków inwentarskich, wymagań przeciwpożarowych dla budynków tymczasowych. Stosowanie przepisów rozporządzenia wymaga uwzględnienia przepisów odrębnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej, określających w szczególności: a) zasady oceny zagrożenia wybuchem i wyznaczania stref zagrożenia wybuchem, b) warunki wyposażania budynków lub ich części w instalacje sygnalizacyjno-alarmowe i stałe urządzenia gaśnicze, c) zasady przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego, d) wymagania dotyczące dróg pożarowych. W związku z tym zgodnie z §29 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 109, poz. 719) stosowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego (w Polsce uznawanego za urządzenie przeciwpożarowe), umożliwiającego rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych na potrzeby bezpieczeństwa osób przebywających w obiekcie, nadawanych automatycznie po otrzymaniu sygnału z systemu sygnalizacji pożarowej, a także przez operatora, jest wymagane w: 1) budynkach handlowych lub wystawowych: a. jednokondygnacyjnych, zawierających strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 8 000 m2, b. wielokondygnacyjnych, zawierających strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 5 000 m2; 2) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1 500; 3) kinach i teatrach o liczbie miejsc powyżej 600; 4) szpitalach i sanatoriach o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku, z wyłączeniem pomieszczeń intensywnej opieki medycznej, sal operacyjnych oraz sal z chorymi; 5) budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych; 6) budynkach zamieszkania zbiorowego wysokich i wysokościowych lub o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200; 7) stacjach metra i stacjach kolei podziemnych; 8) dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób. Według danych statystycznych GUS na koniec 2015 roku funkcjonowało w Polsce: 482 centrów handlowych, 177 teatrów, 331 galerii sztuki, 450 kin, 926 muzeów, 1219 bibliotek, 3723 obiektów hotelowych, 2386 stadionów sportowych, 979 szpitali, 1655 domów i zakładów opieki społecznej, 30 stacji metra, 585 dworców kolejowych (GUS, Mały Rocznik Statystyczny, 2016). Obiekty te wymagają stosowania w nich zabezpieczeń przeciwpożarowych. Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 736 z późn. zm.)., art. 4.2 "Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje" oraz art. 6.2. "Autorzy dokumentacji projektowej są obowiązani zapewnić jej zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej." Jednocześnie zarówno w systemie oświaty, jak i w kształceniu pozaformalnym, nie ma możliwości zdobycia i potwierdzenia kwalifikacji związanej z projektowaniem dźwiękowych systemów ostrzegawczych. O znaczeniu konieczności potwierdzania efektów uczenia się wymaganych dla tej kwalifikacji świadczą dane statystyczne KG PSP, przygotowane przez Wydział Przetwarzania Danych Operacyjnych, Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności, zawierające następujące fakty o budynkach/pomieszczeniach, w których w 2017 roku powstały zdarzenia: - 20% Instalacji wykrywających zagrożenia, w tym pożary było NIESPRAWNYCH, - 18% Systemów Automatycznej Transmisji Alarmu było NIESPRAWNYCH, - 49% Stałych/półstałych instalacji gaśniczych było NIESPRAWNYCH, - 40% Urządzeń oddymiających było NIESPRAWNYCH, - 54% Hydrantów wewnętrznych, zaworów hydrantowych było NIESPRAWNYCH. Dźwiękowy system ostrzegawczy jest uznawany za najbardziej efektywną metodę zarządzania ewakuacją obiektów - czy to w sytuacjach związanych z zagrożeniem pożarowym, czy innymi sytuacjami powodującymi konieczność sprawnego i szybkiego opuszczenia obiektu, dlatego powinien on być stosowany w coraz większej liczbie obiektów. Zgodnie ze Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju trend dotyczący planowanego przyrostu nowej infrastruktury będzie charakteryzował się progresem jeszcze przez kilka kolejnych lat. To stanowi wystarczający kontekst rynkowy, potwierdzający zapotrzebowanie na świadczenie usług projektowych w zakresie zabezpieczeń przeciwpożarowych, w tym dźwiękowych systemów ostrzegawczych (DSO) na jak najwyższym poziomie. Włączenie kwalifikacji do ZSK przyczyni się do zwiększenia niezawodności projektowanych systemów na wszystkich etapach eksploatacji, co stanowi warunek konieczny i krytyczny, aby skutecznie chronić zdrowie i życie ludzkie, a także infrastrukturę przed skutkami pożaru oraz innymi zagrożeniami. Najważniejszym argumentem za włączeniem kwalifikacji do ZSK jest potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia. Jednocześnie możliwość zdobycia kwalifikacji wpłynie pozytywnie na rozwój rynku pracy - biorąc pod uwagę skalę przyrostu infrastruktury można założyć, że zdobycie kwalifikacji przełoży się na zdobycie zatrudnienia. Standaryzacja powinna przyczynić się do upowszechnienia atrakcyjnej zawodowo profesji projektanta, która również z racji swojej niekwestionowanej użyteczności społecznej może cieszyć się uznaniem. To szansa dla poszukujących alternatywy na rynku pracy lub dla tych, którzy przygotowują się aktualnie do wejścia na rynek pracy.

Brak odniesienia do kwalifikacji o zbliżonym charakterze

Metody stosowania walidacji Na etapie weryfikacji dopuszcza się zastosowanie wyłącznie następujących metod weryfikacji: Zestaw 1"Przygotowanie do projektowania technicznych systemów zabezpieczeń przeciwpożarowych" może być sprawdzany za pomocą testu teoretycznego lub wywiadu ustrukturyzowanego. Zestawy: 2 "Przygotowanie do projektowania instalacji DSO" i 3 "Sporządzanie dokumentacji projektowej DSO" muszą być sprawdzane łącznie za pomocą testu teoretycznego, metodą obserwacji w warunkach symulowanych lub obserwacji w warunkach wirtualnej rzeczywistości w oparciu o technologię VR lub rozmowy z komisją. Część efektów uczenia się dla umiejętności "Inwentaryzuje przestrzeń objętą działaniem instalacji DSO" (z Zestawu 2) oraz wszystkie efekty uczenia się z Zestawu 3 muszą być weryfikowane na podstawie dokumentacji budowlanej dostarczonej przez komisję. Dokumentacja ta powinna zawierać następujące elementy: - projekt techniczny (opis techniczny budynku, rysunki budowlane, rzuty, przekroje); - specyfikację istotnych warunków instalacji DSO, zawierającą m.in. takie informacje jak: podział na strefy alarmu głosowego, strefy nieobjęte alarmem głosowym, powierzchnia zabudowy, powierzchnia użytkowa, kubatura, liczba kondygnacji, wysokość, drogi ewakuacyjne, wyjścia ewakuacyjne; - dokumentację techniczno-ruchową, zawierającą m.in. dokumentacje dla kilku różnych systemów DSO; - karty katalogowe elementów instalacji DSO; - normy i wytyczne, obowiązujące przepisy prawa, certyfikaty i świadectwa dopuszczenia dla wyrobów DSO. Zasoby kadrowe Weryfikację posiadania efektów uczenia się prowadzi komisja walidacyjna składająca się z przynajmniej 3 osób, spośród których wybierany jest Przewodniczący komisji. Aby zostać wpisanym na listę egzaminatorów należy spełnić przynajmniej jeden z poniższych warunków: - posiadać uprawnienie rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych potwierdzone wpisem na listę Rzeczoznawców Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej; - być pracownikiem naukowo-dydaktycznym szkół pożarniczych lub uczelni technicznych specjalizującym się w technicznych systemach zabezpieczeń przeciwpożarowych, posiadającym minimum 5-letnie doświadczenie dydaktyczne; - być specjalistą w dziedzinie DSO oraz posiadać certyfikat kompetencji personelu (osób) w ochronie przeciwpożarowej wydany przez jednostkę certyfikującą usługi; - być specjalistą z minimum 3-letnim udokumentowanym doświadczeniem w audytowaniu, certyfikacji lub dopuszczaniu urządzeń wchodzących w skład DSO lub instalacji DSO; - być specjalistą z udokumentowaną praktyką zawodową i znajomością zagadnień technicznych w zakresie instalacji DSO, który ukończył studia drugiego stopnia na kierunku technicznym odpowiednim dla specjalności budowlanych instalacyjnych lub posiada tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa lub ukończył w Szkole Głównej Służby Pożarniczej studia wyższe w zakresie inżynierii bezpieczeństwa oraz w ciągu ostatnich 5 lat wykonał co najmniej 3 projekty instalacji DSO, które zostały zbudowane. Sposób prowadzenia walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne niezbędne do prawidłowego prowadzenia walidacji Walidacja składa się z części teoretycznej i praktycznej. Jako pierwsza przeprowadzana jest część teoretyczna, na którą składa się weryfikacja efektów uczenia się zestawów: 1 "Przygotowanie do projektowania technicznych systemów zabezpieczeń przeciwpożarowych"; 2 "Przygotowanie do projektowania instalacji DSO"; 3 "Sporządzanie dokumentacji projektowej instalacji DSO". Zaliczenie etapu teoretycznego zachowuje ważność przez okres 3 lat dla każdego z zestawów (1-3). Po zaliczeniu części teoretycznej osoba egzaminowana może przystąpić do części praktycznej, która polega na zweryfikowaniu części efektów uczenia się zestawów 2 i 3. Zestaw 1 "Przygotowanie do projektowania technicznych systemów zabezpieczeń przeciwpożarowych" może być wspólny dla różnych kwalifikacji z obszaru zabezpieczeń przeciwpożarowych. W okresie 3 lat od zaliczenia zestawu 1 w ramach walidacji innej kwalifikacji dopuszcza się uznanie wyniku walidacji niniejszej kwalifikacji. Instytucja certyfikująca musi zapewnić co najmniej 2 terminy egzaminu praktycznego w ciągu roku kalendarzowego. Instytucja prowadząca walidację musi zapewnić stanowisko pomiarowe wyposażone w sonometr, stanowisko komputerowe wyposażone w oprogramowanie do dwuwymiarowego i trójwymiarowego wspomagania projektowania wraz z oprogramowaniem do symulacji akustycznych, dokumentację niezbędną do sprawdzenia efektów uczenia się zgodnie z kryteriami weryfikacji, dalmierz lub symulator VR. Dla zestawu 1 przewiduje się etap identyfikowania i dokumentowania osiągnięć. Każda część egzaminu będzie płatna osobno.

Opinie przekazane w ramach konsultacji środowiskowych oraz przez specjalistów wskazują co do zasady na ogólną potrzebę włączenia przedmiotowej kwalifikacji do ZSK, jako ważnego elementu profesjonalizacji i podwyższania jakości usług świadczonych w obszarze ochrony przeciwpożarowej, uzasadnionego wymiernymi korzyściami dla rynku i pracodawców poprzez m.in.: potencjalne zwiększenie niezawodności zabezpieczeń przeciwpożarowych, możliwość stałego nadzorowania procesu weryfikowania zasobów podmiotów certyfikowanych oraz transparentną ścieżkę podnoszenia kwalifikacji i rozpoznawalny poziom umiejętności osób posiadających certyfikat. Jednocześnie z charakterystyki zapotrzebowania na kwalifikację, przedstawionej przez wnioskodawcę wynika, że obszarem badanym w tym zakresie były kwestie związane z planowanym przyrostem (w perspektywie kilkuletniej) infrastruktury użyteczności publicznej - zgodnie ze Strategią na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, dla których wymagane jest instalowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego oraz bezpieczeństwem ludzi mienia. W tym kontekście wnioskodawca przytoczył dane statystyczne GUS dot. liczby ww. obiektów w 2015 r., jak również procentową liczbę zdarzeń (z danych KCKRiOL KGPSP), do których doszło w 2017 r. w wyniku m.in. niesprawnych systemów automatycznej transmisji alarmu.