Projektowanie zabezpieczeń przeciwpożarowych – systemy sygnalizacji pożarowej (SSP) i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi

Kwalifikacją mogą być szczególnie zainteresowani: projektanci systemów sygnalizacji pożarowej i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi nieposiadający formalnego dokumentu, który potwierdza posiadane w tym zakresie kwalifikacje; osoby zajmujące się projektowaniem systemów bezpieczeństwa w obiektach budowlanych - w związku z brakiem tej kwalifikacji pośród kwalifikacji obecnie nadawanych poza systemami oświaty i szkolnictwa wyższego; absolwenci szkół i uczelni technicznych; - pracownicy przedsiębiorstw świadczących obecnie bądź chcących świadczyć usługi w ochronie przeciwpożarowej; - osoby, które zamierzają wykonywać projekty instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi dla przedsiębiorstw montażowych; osoby nadzorujące montaż, konserwacje instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi; inspektorzy nadzoru inwestorskiego; kierownicy budowy lub robót.

Osoba przystępująca do walidacji musi udokumentować posiadanie wykształcenia wyższego technicznego (ukończone studia I stopnia).

Osoba posiadająca kwalifikację “Projektowanie zabezpieczeń przeciwpożarowych – systemy sygnalizacji pożarowej (SSP) i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi” będzie mogła pracować jako: ● projektant instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, ● kierownik zespołu projektowego instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, ● inspektor nadzoru nad montażem instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, ● kierownik zespołu montażu instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, ● kierownik zespołu serwisowego instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, Osoba posiadająca tę kwalifikację będzie mogła znaleźć zatrudnienie w: ● przedsiębiorstwach projektowych i budowlanych, ● w przedsiębiorstwach świadczących usługi z zakresu analizy ryzyka pożarowego, np. zakładach ubezpieczeniowych. Osoba posiadająca kwalifikację będzie mogła zdobywać kwalifikacje z zakresu projektowania innych typów instalacji zabezpieczeń przeciwpożarowych. Pierwszy zestaw efektów uczenia się jest wspólny dla wszystkich kwalifikacji z zakresu projektowania zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Dokumentem potwierdzającym nadanie kwalifikacji rynkowej "Projektowanie zabezpieczeń przeciwpożarowych - systemy sygnalizacji pożarowej (SSP) i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi" jest certyfikat ważny przez 5 lat, z możliwością jego przedłużenia. Warunkiem przedłużenia ważności certyfikatu jest spełnienie poniższych warunków przed upływem terminu jego ważności: - przedstawienie zaświadczenia o praktyce zawodowej w zakresie danej kwalifikacji w okresie co najmniej roku poprzedzającego datę upływu ważności certyfikatu; - odbycie szkolenia aktualizacyjnego w zakresie projektowania instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi przed upływem ważności certyfikatu i przesłanie do instytucji certyfikującej zaświadczenia o pozytywnym wyniku egzaminu kończącego szkolenie, wystawionego przez jedną z poniższych instytucji: a) szkołę Państwowej Straży Pożarnej; b) ośrodek szkolenia Państwowej Straży Pożarnej; c) jednostkę naukową lub badawczą Państwowej Straży Pożarnej.

Brak uprawnień

Notowany obecnie intensywny rozwój gospodarczy kraju determinuje potrzebę wdrożenia standardu kompetencyjnego dla usługodawców z zakresu projektowania zabezpieczeń przeciwpożarowych, w tym również w części dotyczącej projektowania systemów sygnalizacji pożarowej (SSP) i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi. Jednym z najważniejszych zadań Państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, między innymi poprzez ochronę przeciwpożarową mającą na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem lub innym miejscowym zagrożeniem,, a polegającą na zapewnieniu koniecznych warunków ochrony technicznej nieruchomościom i ruchomościom. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (T.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1332 z późn. zm.) określa, że za obiekt budowlany należy rozumieć budynek wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Określa ponadto niezbędne uprawnienia budowlane do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi oraz uprawnienia budowlane udzielane w specjalnościach, specjalizacjach techniczno-budowlanych, a także warunki ich uzyskania. W ustawie niestety pominięta została sprawa rodzaju i zakresu przygotowania zawodowego do projektowania zabezpieczeń przeciwpożarowych. Zgodnie z zapisami ustawy inwestor, w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, jest obowiązany zawiadomić m.in. Państwową Straż Pożarną o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania. W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (T.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1422 z późn. zm.) w dziale VI Bezpieczeństwo pożarowe określono zasady, że budynek i urządzenia z nim związane powinny być projektowane w sposób ograniczający możliwość powstania pożaru oraz określono wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków lub ich części. Ponadto wyjaśnione są pojęcia i ustalone wymogi dla: stref pożarowych i oddzieleń przeciwpożarowych, dróg ewakuacyjnych, wymagań przeciwpożarowych dla palenisk i instalacji, usytuowania budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, wymagań przeciwpożarowych dla garaży, wymagań przeciwpożarowych dla budynków inwentarskich, wymagań przeciwpożarowych dla budynków tymczasowych. Stosowanie przepisów rozporządzenia wymaga uwzględnienia przepisów odrębnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej, określających w szczególności: a) zasady oceny zagrożenia wybuchem i wyznaczania stref zagrożenia wybuchem, b) warunki wyposażania budynków lub ich części w instalacje sygnalizacyjno-alarmowe i stałe urządzenia gaśnicze, c) zasady przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego, d) wymagania dotyczące dróg pożarowych. W związku z tym zgodnie z §28 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 109, poz. 719) stosowanie systemu sygnalizacji pożarowej, obejmującego urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, służące do samoczynnego wykrywania i przekazywania informacji o pożarze, a także urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, jest wymagane w: 1) budynkach handlowych lub wystawowych: a. jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5 000 m2, b. wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2 500 m2; 2) teatrach o liczbie miejsc powyżej 300; 3) kinach o liczbie miejsc powyżej 600; 4) budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 300; 5) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1 500; 6) szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach - o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku; 7) szpitalach psychiatrycznych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku; 8) domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku; 9) zakładach pracy zatrudniających powyżej 100 osób niepełnosprawnych w budynku; 10) budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych; 11) budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywany okres pobytu tych samych osób przekracza trzy doby, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200; 12) budynkach zamieszkania zbiorowego niewymienionych w pkt 11, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 50; 13) archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych; 14) muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej; 15) ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgu krajowym, wojewódzkim i w urzędach obsługujących organy administracji rządowej; 16) centralach telefonicznych o pojemności powyżej 10 000 numerów i centralach telefonicznych tranzytowych o pojemności 5 000-10 000 numerów, o znaczeniu miejscowym lub regionalnym; 17) garażach podziemnych, w których strefa pożarowa przekracza 1 500 m2 lub obejmujących więcej niż jedną kondygnację podziemną; 18) stacjach metra i stacjach kolei podziemnych; 19) dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób; 20) bankach, w których strefa pożarowa zawierająca salę operacyjną ma powierzchnię przekraczającą 500 m2; 21) bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworzą narodowy zasób biblioteczny. Według danych statystycznych GUS na koniec 2015 roku funkcjonowało w Polsce: 482 centrów handlowych, 177 teatrów, 331 galerii sztuki, 450 kin, 926 muzeów, 1219 bibliotek, 3723 obiektów hotelowych, 2386 stadionów sportowych, 979 szpitali, 1655 domów i zakładów opieki społecznej, 30 stacji metra, 585 dworców kolejowych (GUS, Mały Rocznik Statystyczny, 2016). Obiekty te wymagają stosowania w nich zabezpieczeń przeciwpożarowych. O znaczeniu konieczności potwierdzania efektów uczenia się wymaganych dla tej kwalifikacji świadczą dane statystyczne KG PSP, przygotowane przez Wydział Przetwarzania Danych Operacyjnych, Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności, zawierające następujące fakty o budynkach/pomieszczeniach, w których 2017 roku powstało zdarzenie: - 20% Instalacji wykrywających zagrożenia, w tym pożary było NIESPRAWNYCH, - 18% Systemów Automatycznej Transmisji Alarmu było NIESPRAWNYCH, - 49% Stałych/półstałych instalacji gaśniczych było NIESPRAWNYCH, - 40% Urządzeń oddymiających było NIESPRAWNYCH, - 54% Hydrantów wewnętrznych, zaworów hydrantowych było NIESPRAWNYCH. Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 736 z późn. zm.)., art. 4.2 ”Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje” oraz art. 6.2. “Autorzy dokumentacji projektowej są obowiązani zapewnić jej zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.” Jednocześnie zarówno w systemie oświaty, jak i w kształceniu pozaformalnym, nie ma możliwości zdobycia i potwierdzenia kwalifikacji związanej z projektowaniem systemów sygnalizacji pożarowej. System sygnalizacji pożarowej (SSP) i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi to zbiór kompatybilnych elementów, które tworząc wspólnie instalację o określonej konfiguracji, są w stanie wykrywać pożar, inicjować alarm, automatycznie powiadamiać jednostkę straży pożarnej lub też wykonywać inne działania zmierzające do zmniejszenia skutków pożaru takie jak sterowanie stałymi urządzeniami gaśniczymi czy wentylacją pożarową. Podstawowym zadaniem instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi jest szybkie i bezbłędne wykrycie powstającego pożaru, zanim się on rozwinie i osiągnie rozmiary trudne do opanowania. Szybkie wykrycie źródła pożaru daje więcej czasu na przeprowadzenie ewakuacji budynku i na skuteczną ochronę zgromadzonego w nim mienia. Zgodnie ze Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju trend dotyczący planowanego przyrostu nowej infrastruktury będzie charakteryzował się progresem jeszcze przez kilka kolejnych lat. To stanowi wystarczający kontekst rynkowy, potwierdzający zapotrzebowanie na świadczenie usług projektowych w zakresie zabezpieczeń przeciwpożarowych, w tym systemów sygnalizacji pożarowej (SSP) na jak najwyższym poziomie. Włączenie kwalifikacji do ZSK przyczyni się do zwiększenia niezawodności projektowanych systemów na wszystkich etapach eksploatacji, co stanowi warunek konieczny i krytyczny, aby skutecznie chronić zdrowie i życie ludzkie, a także infrastrukturę przed skutkami pożaru oraz innymi zagrożeniami. Najważniejszym argumentem za włączeniem kwalifikacji do ZSK jest potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia. Jednocześnie możliwość zdobycia kwalifikacji wpłynie pozytywnie na rozwój rynku pracy - biorąc pod uwagę skalę przyrostu infrastruktury można założyć, że zdobycie kwalifikacji przełoży się na zdobycie zatrudnienia. Standaryzacja powinna przyczynić się do upowszechnienia atrakcyjnej zawodowo profesji projektanta, która również z racji swojej niekwestionowanej użyteczności społecznej może cieszyć się uznaniem. To szansa dla poszukujących alternatywy na rynku pracy lub dla tych, którzy przygotowują się aktualnie do wejścia na rynek pracy.

Brak odniesienia do kwalifikacji o zbliżonym charakterze

Metody stosowania walidacji Na etapie weryfikacji dopuszcza się zastosowanie wyłącznie następujących metod weryfikacji: Zestaw 1 "Przygotowanie do projektowania technicznych systemów zabezpieczeń przeciwpożarowych" może być sprawdzany za pomocą testu teoretycznego lub wywiadu ustrukturyzowanego. Zestawy: 2 "Przygotowanie do projektowania instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi" i 3 "Sporządzanie dokumentacji projektowej instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi" muszą być sprawdzane łącznie za pomocą testu teoretycznego, metodą obserwacji w warunkach symulowanych lub obserwacji w warunkach wirtualnej rzeczywistości w oparciu o technologię VR lub rozmowy z komisją. Część efektów uczenia się dla umiejętności "Inwentaryzuje przestrzeń objętą działaniem instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi" (z Zestawu 2) oraz wszystkie efekty uczenia się z Zestawu 3 muszą być weryfikowane na podstawie dokumentacji budowlanej dostarczonej przez komisję. Dokumentacja ta powinna zawierać następujące elementy: − projekt techniczny (opis techniczny budynku, rysunki budowlane, rzuty, przekroje); − specyfikację istotnych warunków instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, zawierającą m.in. takie informacje jak: podział na strefy dozorowe i alarmowe, powierzchnia zabudowy, powierzchnia użytkowa, kubatura, liczba kondygnacji, wysokość, drogi ewakuacyjne, wyjścia ewakuacyjne; − dokumentację techniczno-ruchową, zawierającą m.in. dokumentacje dla kilku różnych systemów SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi; − karty katalogowe elementów instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi; − normy i wytyczne, obowiązujące przepisy prawa, certyfikaty i świadectwa dopuszczenia dla wyrobów SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi. Zasoby kadrowe Weryfikację posiadania efektów uczenia się prowadzi komisja walidacyjna składająca się z przynajmniej 3 osób, spośród których wybierany jest Przewodniczący komisji. Aby zostać wpisanym na listę egzaminatorów, należy spełnić przynajmniej jeden z poniższych warunków: − posiadać uprawnienie rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych potwierdzone wpisem na listę rzeczoznawców Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej; − być pracownikiem naukowo-dydaktycznym szkół pożarniczych lub uczelni technicznych specjalizującym się w technicznych systemach zabezpieczeń przeciwpożarowych, posiadającym minimum 5-letnie doświadczenie dydaktyczne; − być specjalistą w dziedzinie instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi oraz posiadać certyfikat kompetencji personelu (osób) w ochronie przeciwpożarowej wydany przez jednostkę certyfikującą usługi; − być specjalistą z minimum 3-letnim udokumentowanym doświadczeniem w audytowaniu, certyfikacji lub dopuszczaniu instalacji SSP i instalacji sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi lub urządzeń wchodzących w ich skład; − być specjalistą z udokumentowaną praktyką zawodową i znajomością zagadnień technicznych w zakresie instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, który ukończył studia drugiego stopnia na kierunku technicznym odpowiednim dla specjalności budowlanych instalacyjnych lub posiada tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa lub ukończył w Szkole Głównej Służby Pożarniczej studia wyższe w zakresie inżynierii bezpieczeństwa oraz w ciągu ostatnich 5 lat wykonał co najmniej 3 projekty instalacji SSP i/lub sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, które zostały zbudowane. Sposób prowadzenia walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne niezbędne do prawidłowego prowadzenia walidacji Walidacja składa się z części teoretycznej i praktycznej. Jako pierwsza przeprowadzana jest część teoretyczna, na którą składa się weryfikacja efektów uczenia się Zestawów: − 1 "Przygotowanie do projektowania technicznych systemów zabezpieczeń przeciwpożarowych"; − 2 "Przygotowanie do projektowania instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi"; − 3 "Sporządzanie dokumentacji projektowej instalacji SSP i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi". Zaliczenie etapu teoretycznego zachowuje ważność przez okres 3 lat dla każdego z Zestawów (1-3).

Najliczniejszą grupę uwag zgłoszonych przez podmioty konsultujące wniosek stanowiły uwagi odnoszące się do zakresu przedmiotowego i podmiotowego procedury walidacyjnej i dotyczyły w szczególności: 1.Uzupełnienia katalogu warunków pozwalających na bycie członkiem komisji walidacyjnej. W ocenie podmiotu opiniującego członkami komisji walidacyjnej powinny być osoby spełniające ściśle określone wymogi kompetencyjne w zakresie projektowania/konstruowania systemów SSP oraz udzielania wsparcia technicznego (doradztwa) w tym zakresie: „Jest zatrudniony od co najmniej 5 lat w podmiocie projektującym/konstruującym urządzenia wchodzące w skład systemów sygnalizacji pożarowej (SSP) i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi na stanowiskach z zakresem obowiązków obejmującym projektowanie/konstruowanie takich urządzeń lub udzielania wsparcia technicznego i serwisowego dla projektantów instalacji i instalatorów systemów sygnalizacji pożarowej i sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi, który ukończył studia drugiego stopnia na kierunku technicznym lub posiadający tytuł zawodowy inżyniera”. 2.Zbyt czasochłonnej i kosztownej procedury walidacji, w kontekście dobrowolności przystępowania do niej, a także konieczności zwiększenia jej przejrzystości i wiarygodności w praktycznym (rzeczywistym) zastosowaniu. Podmiot opiniujący nie przedstawił alternatywnych i dodatkowych rozwiązań w tym zakresie. 3.Celowości poddawania walidacji nie tylko osób ubiegających się o nadanie kwalifikacji, ale także firm, których obszarem działania są zagadnienia związane z ochroną przeciwpożarową, co ma służyć zapewnieniu właściwego (wysokiego) poziomu świadczonych usług. W opinii podmiotu opiniującego poddawanie walidacji firm uzasadniają przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, zgodnie z którym „urządzenia przeciwpożarowe powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami i w sposób określony w Polskich Normach, w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz w instrukcjach obsługi, opracowanych przez ich producentów. To firmy, które wprowadzają urządzenia przeciwpożarowe na rynek uczą i nadają kwalifikacje uprawniające do wykonywania określonych czynności” w ramach poszczególnych (różniących się od siebie systemów), np. PANASONIC EBL czy SCHRACK SECONET i innych. Ponadto odniesiono się do kwestii związanych z wymogami dotyczącymi certyfikowania oraz podmiotów przeprowadzających certyfikację, wskazując na potrzebę wydłużenia ważności uzyskanego certyfikatu z 3 do 5 lat wraz z uwzględnieniem wariantu inicjatywnego i powtarzalnego egzaminu (co pozwoliłoby na wyeliminowanie „osób ewidentnie nie praktykujących i nie posiadających doświadczenia”). Natomiast za nieprecyzyjny uznano fragment wniosku (wymagane kwalifikacje poprzedzające) odnoszący się do „orientacyjnego nakładu pracy potrzebnego do uzyskania kwalifikacji (czy dotyczy to czasu spędzonego na określonych szkoleniach, czy może być włączony czas wykonywania prac wynikających z zatrudnienia w firmie, której obszarem działania są zagadnienia dotyczące ochrony przeciwpożarowej, takie jak dostawa, montaż i konserwacja systemów takich jak systemy sygnalizacji pożaru, dźwiękowy system ostrzegawczy czy stałe urządzenia gaśnicze)”. W świetle uwag zgłoszonych przez podmioty konsultujące wniosek, prace nad opisem przedmiotowej kwalifikacji powinny być kontynuowane we współpracy z podmiotem, który złożył wniosek oraz autorami zgłoszonych uwag. W szczególności rozstrzygnięcia, doprecyzowania lub wyjaśnienia wymagają kwestie związane z: - ewentualną zmianą nazwy kwalifikacji, celem zapewnienia interesów podmiotów zajmujących się projektowaniem/konstruowaniem systemów SSP i ich produkcją; - uwzględnieniem dodatkowych wymagań dla członków komisji walidacyjnej; - obniżeniem kosztów i skróceniem czasu trwania procedury walidacyjnej, a także dopracowaniem zapisów mających na celu zwiększenie jej przejrzystości i wiarygodności w praktycznym (rzeczywistym) stosowaniu; - objęciem walidacją firm działających w obszarze ochrony przeciwpożarowej; - zasadnością wydłużenia z 3 do 5 lat ważności uzyskanego certyfikatu; - wskazanym przez wnioskodawcę orientacyjnym nakładem pracy niezbędnym do uzyskania kwalifikacji.