Obsługa obrabiarek skrawających sterowanych numerycznie (CNC)

Kwalifikacją mogą być zainteresowani: - absolwenci szkół o kierunku mechanicznym i pokrewnych; - absolwenci uczelni o profilach technicznych; - operatorzy obrabiarek konwencjonalnych, takich jak: tokarki, frezarki; - osoby, które chcą uzyskać kwalifikacje zawodowe cenione na rynku pracy.

Warunkiem przystąpienia do walidacji jest posiadanie świadectwa ukończenia gimnazjum albo ośmioklasowej szkoły podstawowej.

Osoba posiadająca kwalifikację może obejmować wszystkie stanowiska pracy przewidujące użycie maszyn CNC (centra obróbkowe, tokarki sterowane numerycznie, frezarki sterowane numerycznie). Przykładowe stanowiska pracy to: operator maszyn sterowanych numerycznie (tokarki, frezarki, plotery, maszyny do cięcia plazmą, wodą, laserem itp.).

Bezterminowo

Zapotrzebowanie na kwalifikacje dotyczące użytkowania obrabiarek skrawających sterowanych numerycznie (CNC) odpowiada trendom międzynarodowym, krajowym oraz lokalnym. Brak specjalistów posiadających kwalifikacje operatora potwierdza analiza ofert pracy (PUP, oferty WWW, agencje pracy tymczasowej) i wywiady z pracodawcami (m.in. ASCO NUMATIC, ABB, COMMON S.A, POLMO S.A). W 2015 r. do Start People (International Recruitment Nederland - agencja pośrednictwa pracy międzynarodowej) napłynęło 908 ofert pracy na stanowisko operatora maszyn CNC w krajach Unii Europejskiej. Według szacunków wskazanych w opracowaniu "Edukacja dla pracy. Raport o rozwoju społecznym, Polska 2007" (wyd. Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Warszawa 2007) do 2025 r. w grupie zawodowej Operatorzy i monterzy maszyn nastąpi wzrost zatrudnienia do 1 360 000 stanowisk w skali kraju. Zgodnie z raportem podsumowującym V edycję badań BKL z 2014 roku popyt na robotników obróbki metali i mechaników plasuje się na trzecim miejscu (z udziałem na poziomie 8,8% w skali kraju). Jak wynika z badań Pentor Research International Poznań prowadzonych na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi (raport "Branże przyszłości. Perspektywy rozwoju zasobów pracy w regionie łódzkim", 2010 r.) ważnymi umiejętnościami z punktu widzenia potrzeb rynku pracy są umiejętności programowania i użytkowania maszyn CNC (nie są one kształtowane i poświadczane formalnie w takcie edukacji szkolnej). Fakt ten potwierdzają także badania Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji ŁCDNiKP. Według raportu "Potrzeby kadrowe regionalnego rynku pracy na podstawie badań ankietowych pracodawców" (2010 r.) w Łodzi i województwie łódzkim odnotowywane jest zapotrzebowanie na zawody techniczne, w tym związane z programowaniem i użytkowaniem maszyn CNC. W raporcie z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za rok 2014 opublikowanym przez WUP w Łodzi ("Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w 2014 roku, WUP Łódź, Marzec 2015) zawód Operator maszyn do obróbki skrawaniem oraz Operator obrabiarek sterowanych numerycznie znalazł się w grupie zawodów zrównoważonych o największym średnim miesięcznym napływie ofert pracy i osób bezrobotnych, co oznacza, że osoby posiadające takie kwalifikacje bez trudu znajdują zatrudnienie. Prognoza wzrostu zatrudnienia wynika z wprowadzenia nowych rozwiązań technologicznych w przemyśle wytwórczym stosującym maszyny CNC. Zmiana technologii dotyczy nie tylko przedsiębiorstw branży obróbki metali, ale także produkcji okien z PCV, obróbki tworzyw sztucznych, kamienia, branży reklamowej czy AGD. Sterowanie numeryczne wyznaczyło standardy użytkowania maszyn na wiele lat, można być zatem pewnym, że zawód operator maszyn CNC jeszcze przez długi czas będzie niszowy.

Efekty uczenia się wymagane dla kwalifikacji są podobne do efektów, które zostały wskazane w kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie szkolnym „Operator obrabiarek skrawających” oraz w świadectwie czeladniczym i dyplomie mistrzowskim w zawodzie „Operator obrabiarek skrawających”. Dana kwalifikacja koncentruje się na obsłudze obrabiarek sterowanych numerycznie (CNC).

Metody stosowane w walidacji Weryfikacja wszystkich efektów uczenia się wymaganych dla kwalifikacji odbywa się w trakcie egzaminu. Instytucja certyfikująca ma obowiązek udostępnić na stronie internetowej informacje o sprzęcie wykorzystywanym na etapie weryfikacji efektów uczenia się wymaganych dla kwalifikacji. Egzamin składa się z dwóch części: teoretycznej (z wykorzystaniem testu wiedzy) oraz praktycznej. Zadania praktyczne mają być wykonywane przy obrabiarce skrawającej sterowanej numerycznie. Część praktyczna egzaminu odbywa się nie później niż 2 tygodnie po zakończeniu części teoretycznej. Niezaliczenie części teoretycznej skutkuje niedopuszczeniem do części praktycznej, a tym samym osoba przystępująca do walidacji musi ponownie przystąpić do weryfikacji. W trakcie wykonywania zadań praktycznych osoba przystępująca do walidacji posługuje się kartą technologiczną oraz uzupełnia kartę egzaminacyjną. Wszystkie zadania praktyczne musi wykonywać zgodnie z zasadami BHP i wymaganiami instrukcji stanowiskowej. Złamanie zasad BHP i zasad zawartych w instrukcji stanowiskowej skutkuje przerwaniem egzaminu. Zasoby kadrowe Osoby przeprowadzające walidację posiadają kompetencje obejmujące efekty uczenia się wyodrębnione w ramach kwalifikacji. Do procesu walidacji zaleca się włączyć ekspertów spoza instytucji certyfikującej np. przedstawicieli pracodawców z branży obróbki mechanicznej. Sposób prowadzenia walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne niezbędne do prawidłowego prowadzenia walidacji Walidacja musi być przeprowadzana w obecności co najmniej jednego egzaminatora w pracowni wyposażonej minimum w dwie maszyny produkcyjne wyposażone w układy sterowania numerycznego stosowane w praktyce przemysłowej oraz napędy pracujące w położeniowej pętli sprzężenia zwrotnego, o charakterystyce nie gorszej niż: - tokarka CNC - moc stała wrzeciona głównego min. 7 kW, dająca możliwość montowania narzędzi w oprawkach VDI lub w innych tak, aby był możliwy pomiar narzędzi poza obrabiarką, wyposażona w uchwyt trzyszczękowy, szczęki miękkie i twarde z automatyczną wymianą narzędzi, - frezarka CNC - moc stała wrzeciona min. 7 kW, dająca możliwość montowania narzędzi w oprawkach ISO SK lub w innych tak, aby był możliwy pomiar narzędzi poza obrabiarką, wyposażona w imadło, zestaw elementów mocujących z automatyczną wymianą narzędzi oraz w stanowisko do pomiaru narzędzi poza obrabiarką. Maszyny muszą posiadać układ chłodzenia przestrzeni roboczej. W przestrzeni roboczej maszyny musi być zamontowana kamera pokazująca proces mocowania przedmiotu obrabianego, mocowanie narzędzi oraz proces obróbki. Druga kamera, umieszczona w pracowni, pokazuje maszynę i osobę poddaną walidacji w taki sposób, że widoczny jest także panel sterujący. Sygnał z obu kamer jest rejestrowany i przechowywany minimalnie przez okres, w którym możliwe jest odwołanie się od wyniku walidacji. Możliwość taką zapewnia instytucja certyfikująca. Nagrania z egzaminów przekazywane są do instytucji certyfikującej również w celu ewaluacji jakości przeprowadzonej walidacji. Egzaminator podejmuje decyzję dotyczącą wyniku walidacji. Identyfikowanie i dokumentowanie Żaden ze wskazanych dla kwalifikacji efektów uczenia się nie może zostać zwalidowany na etapie identyfikowania i dokumentowania. Nie dopuszcza się metody analizy dowodów.

Maszyny CNC stały się bardzo powszechne i stosowane są zarówno do produkcji seryjnej, jak i do jednostkowej obróbki skomplikowanych kształtów z metali, tworzyw sztucznych, drewna, kamienia. Zawód operatora obrabiarek skrawających sterowanych numerycznie (CNC) jest bardzo atrakcyjny i poszukiwany na rynku pracy. Szkoły i placówki oświatowe w ramach innowacji pedagogicznych organizują kursy dla swoich uczniów przygotowujące do użytkowania maszyn numerycznych. Przykładem mogą być kursy współorganizowane przez firmę Siemens "Obsługa i programowanie CNC SINUMERIK przy użyciu symulatora SinuTrain". Kursy te mają na celu uatrakcyjnienie kształcenia zawodowego oraz lepsze przygotowanie absolwenta - przyszłego pracownika do wejścia na rynek pracy. Wielokrotnie organizowane przez urzędy pracy szkolenia CNC świadczą o wysokim zapotrzebowaniu na operatorów CNC. Jakość szkoleń i nabyte umiejętności słuchaczy nie mogą być jednak odpowiednio zweryfikowane. Włączenie kwalifikacji do ZSK wystandaryzuje egzaminy potwierdzające umiejętności zdobyte na takich kursach, pozwoli na lepsze przygotowanie osób chętnych do przekwalifikowania się i pracy przy obsłudze obrabiarek sterowanych numerycznie.