Obsługa procesów księgowych

Kwalifikacją mogą być zainteresowane osoby, które: są absolwentami szkół średnich; są studentami lub absolwentami wyższych uczelni; posiadają kwalifikację "Wspomaganie obsługi procesów księgowych" i chcą uzyskać kwalifikację z wyższym poziomem PRK; są zainteresowane zdalnym wykonywaniem pracy; wiążą swoją przyszłość zawodową z księgowością, naliczaniem obciążeń podatkowych jednostek gospodarczych i analizą finansową; posiadają kwalifikację "Obsługa procesów kadrowo-płacowych" i chcą poszerzyć swoje kompetencje; wspierają lub wspierali pracę zespołów księgowych, jako np. fakturzyści lub asystenci księgowych, osoby wdrażające systemy lub tworzące systemy finansowo-księgowe; mają doświadczenie w samodzielnym prowadzeniu ksiąg rachunkowych nie poparte żadnym certyfikatem; chcą zmienić zawód lub potrzebują aktywizacji zawodowej.

Warunkiem przystąpienia do walidacji jest posiadanie minimum średniego wykształcenia.

Kwalifikacja “Obsługa procesów księgowych” stanowi średnio zaawansowany poziom w obszarze kwalifikacji związanych z rachunkowością i podatkami. Osoba posiadająca kwalifikację może pracować w działach finansowo-księgowych przedsiębiorstw, biurach rachunkowych oraz samodzielnie prowadzić ewidencję księgowo-podatkową jednostki prowadzącej działalność. Kwalifikacja stanowi jeden ze szczebli rozwoju zawodowego w obszarze rachunkowości. Posiadanie kwalifikacji może być punktem wyjścia do zdobywania kolejnych kwalifikacji, nie tylko w obszarze rachunkowości, ale również w innych specjalnościach, jak np. kadrowo-płacowych, doradztwa podatkowego czy informatycznego w zakresie finansowo-księgowym. Osoba posiadająca wnioskowaną kwalifikację może zajmować takie stanowiska, jak m.in.: księgowy, samodzielny księgowy, specjalista ds. rachunkowości.

Certyfikat jest ważny 5 lat od daty jego wystawienia. Warunkiem przedłużenia certyfikatu jest złożenie: ‒oświadczenia o uczestniczeniu w zajęciach edukacyjnych dotyczących zagadnień opisanych w kwalifikacji (łącznie co najmniej 40 godzin zegarowych w okresie 5 lat od daty wystawienia certyfikatu albo jego przedłużenia) lub oświadczenia o wykonywaniu pracy zarobkowej, w której jest wykorzystywana kwalifikacja (przez okres 30 miesięcy w okresie 5 lat od daty wystawienia certyfikatu albo jego przedłużenia) lub oświadczenia o pracy dydaktycznej w zakresie uzyskanej kwalifikacji (w wymiarze 24 godzin lekcyjnych w okresie 5 lat od daty wystawienia certyfikatu albo jego przedłużenia); powyższe okresy mogą podlegać, w ujęciu procentowym proporcjonalnym do wskazanego okresu, sumowaniu; oświadczenia mogą być wyrywkowo weryfikowane poprzez przedstawienie odpowiednich dokumentów; ‒wniosku o przedłużenie ważności certyfikatu nie później niż w okresie 3 miesięcy przed dniem zakończenia jego ważności.

Stałe zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników działów finansowo-księgowych związane jest z dynamiką i szerokim zakresem zmian przepisów regulujących zasady prowadzenia ewidencji księgowej i podatkowej przez przedsiębiorstwa. Zapotrzebowanie ze strony rynku pracy przekłada się na zainteresowanie kandydatów uzyskaniem kwalifikacji z obszaru rachunkowości. Kwalifikacja "Obsługa procesów księgowych" należy do grupy kwalifikacji związanych z rachunkowością. Średnio zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności z zakresu rachunkowości i podatków pozwala na wykonywanie zadań w działach finansowo-księgowych przedsiębiorstw. Kwalifikacja umożliwia pracę w biurze rachunkowym oraz samodzielne prowadzenie ewidencji księgowej jednostki prowadzącej działalność gospodarczą. Jest podstawą do rozwoju zawodowego w księgowości i do poszerzania kompetencji poprzez zdobywanie kolejnych kwalifikacji. Argumentem potwierdzającym zapotrzebowanie na kwalifikację są dane wynikające z raportu "Rok po deregulacji zawodu księgowego", zgodnie z którymi dla pracodawców duże znaczenie przy rekrutacji na stanowisko samodzielnego księgowego ma potwierdzenie kompetencji z zakresu niniejszej kwalifikacji. Skalę zainteresowania kwalifikacją może obrazować fakt, że w latach 2009 - 2017 Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP) wydało ponad 34 tys. certyfikatów specjalisty ds. rachunkowości, potwierdzających posiadaną wiedzę i umiejętności. Warto zauważyć, że w ujęciu globalnym - z punktu widzenia pracodawców - wśród 10 najtrudniejszych do obsadzenia stanowisk pracy na siódmym miejscu znajdują się pracownicy działów księgowych i finansowych (ManpowerGroup, "Badanie: Niedobór Talentów 2016/2017"). Raport McKinseya "Polska 2025 - Nowy motor wzrostu w Europie" wskazuje sektory polskiej gospodarki o dużym potencjale wzrostu. Ich dynamiczny rozwój wymaga m.in. rozwoju sektora zaawansowanych usług dla biznesu, w tym usług z obszaru rachunkowości. Warto również odnotować, że według "Barometru zawodów" na 2018 r. (https://barometrzawodow.pl/pl/polska/prognozy-na-mapach/2018/samodzielni-ksiegowi,2018,polska,,polska,,15,,80,,-1,,0,1,) prognozuje się stały poziom (a w niektórych regionach - wzrost) zapotrzebowania na pracowników - samodzielnych księgowych. O zapotrzebowaniu na kwalifikacje z obszaru księgowości świadczą oferty pracy obecne w mediach oraz zgłaszane do SKwP przez przedsiębiorstwa, instytucje sektora finansów publicznych, biura rachunkowe oraz stowarzyszenia i fundacje.

Kwalifikacje o zbliżonym charakterze: A.35 "Planowanie i prowadzenie działalności w organizacji": zawiera efekty uczenia się dotyczące dokumentowania zorganizowanych procesów gospodarczych. W kwalifikacji "Obsługa procesów księgowych" zawarto dodatkowo efekty uczenia się dotyczące ewidencji księgowej i sporządzania sprawozdań finansowych. Kwalifikacja "Obsługa procesów księgowych" nie obejmuje, w przeciwieństwie do kwalifikacji A.35, efektu uczenia się w zakresie sporządzania planów i analiz. Wspólne zestawy efektów uczenia się - w zakresie organizowania działalności gospodarczej i obliczania podatków: "Sporządza dokumenty związane z obrotem zapasami oraz środkami pieniężnymi", "Oblicza podatki bezpośrednie i pośrednie oraz sporządza ewidencję i deklaracje podatkowe". A.36 "Prowadzenie rachunkowości": obejmuje umiejętności w zakresie przeprowadzania analizy finansowej przedsiębiorstwa, "Obsługa procesów księgowych" obejmuje efekty uczenia się dotyczące interpretacji danych prezentowanych w sprawozdaniu finansowym. Wspólne zestawy efektów uczenia się - w zakresie dokumentowania i ewidencjonowania operacji gospodarczych, prowadzenia i rozliczania inwentaryzacji; A.65 "Rozliczanie wynagrodzeń i danin publicznych": zawiera efekty uczenia się dotyczące wykonywania działań związanych z całościową obsługą procesu zatrudniania pracowników (dokumentacja kadrowa i płacowa). W kwalifikacji "Obsługa procesów księgowych" pomija się efekty uczenia się dotyczące kwestii kadrowych, natomiast potwierdza się efekty obejmujące naliczanie wynagrodzeń, z uwzględnieniem wszystkich skutków finansowych wynikających z zatrudnienia pracowników. Efekty uczenia się opisane dla kwalifikacji "Obsługa procesów księgowych" - w odróżnieniu od efektów opisanych dla kwalifikacji "technik rachunkowości" i "technik ekonomista" - pozwalają osobie posiadającej tę kwalifikację na całościową obsługę procesów księgowych, począwszy od udokumentowania, poprzez wycenę i ewidencję operacji gospodarczych, po sporządzanie sprawozdania finansowego. Kwalifikacja "Obsługa procesów księgowych" stanowi średnio zaawansowany poziom w obszarze kwalifikacji związanych z rachunkowością i podatkami. Może stanowić podstawę do dalszego rozwoju zawodowego w obszarze rachunkowości (kwalifikacja: "Zarządzanie procesami księgowymi"), jak również w innych specjalnościach (kwalifikacje: "Obsługa procesów kadrowo-płacowych", "Zarządzanie procesami kadrowymi", "Zarządzanie procesami płacowymi", "Świadczenie usług księgowych").

Metody stosowane w walidacji:
Do weryfikacji efektów uczenia się wskazanych dla kwalifikacji stosuje się następujące metody: test wiedzy lub studium przypadku. Przez test wiedzy rozumie się test jednokrotnego wyboru. Przez studium przypadku rozumie się zadanie pisemne polegające na wykonaniu obliczeń, interpretacji wyników, wskazaniu ujęcia w ewidencji itp.

Zasoby kadrowe
Instytucja certyfikująca powołuje komisję walidacyjną, która projektuje i odpowiada za proces walidacji w instytucji, w tym podejmuje decyzję kończącą walidację. Komisja walidacyjna wyznacza zespół egzaminacyjny, który odpowiada za weryfikację posiadania efektów uczenia się przez osoby przystępujące do walidacji. Członkowie zespołu egzaminacyjnego nie muszą być członkami komisji walidacyjnej. Każdy członek komisji walidacyjnej musi posiadać udokumentowane: ‒ wykształcenie wyższe magisterskie; ‒ co najmniej pięcioletnie doświadczenie w prowadzeniu zajęć dydaktycznych lub egzaminowaniu z zakresu rachunkowości, lub co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe z zakresu rachunkowości na stanowisku kierowniczym, lub tytuł zawodowy (biegły rewident lub doradca podatkowy). Każdy członek zespołu egzaminacyjnego musi posiadać udokumentowane: ‒ wykształcenie wyższe; ‒ co najmniej trzyletnie doświadczenie w prowadzeniu zajęć dydaktycznych lub egzaminowaniu z zakresu rachunkowości, lub co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe z zakresu rachunkowości na stanowisku kierowniczym, lub tytuł zawodowy (biegły rewident lub doradca podatkowy).

Sposób prowadzenia walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne niezbędne do prawidłowego prowadzenia walidacji:
Instytucja prowadząca walidację zapewnia pomieszczenie umożliwiające osobom, które przystąpiły do walidacji, samodzielną pracę. W trakcie weryfikacji osoby przystępujące do walidacji: ‒ mogą wykonywać obliczenia na kalkulatorze biurowym; ‒ mogą korzystać z aktów prawnych bez komentarza; ‒ nie mogą korzystać z pomocy naukowych i materiałów dydaktycznych; ‒ nie mogą korzystać z urządzeń mobilnych. Weryfikacja jest przeprowadzana w formie pisemnej w sposób zapewniający anonimowość arkuszy weryfikacyjnych kandydatów przystępujących do weryfikacji. W uzasadnionych przypadkach dopuszczalna jest inna forma weryfikacji uwzględniająca potrzeby osób niepełnosprawnych. Instytucja certyfikująca zapewnia wsparcie osobie przystępującej do walidacji w zakresie identyfikowania posiadanych efektów uczenia się. Wsparcie w zakresie identyfikowania można prowadzić dowolnymi metodami. Wsparcie w zakresie identyfikowania posiadanych efektów uczenia się może być zapewnione przez doradcę walidacyjnego. Doradca walidacyjny, aby identyfikować efekty uczenia się, musi: ‒ rozumieć cele walidacji; ‒ stosować metody i narzędzia pomocne przy identyfikowaniu efektów uczenia się; ‒ znać efekty uczenia się oraz ścieżkę walidacji określone dla danej kwalifikacji. Metody stosowane przez doradcę walidacyjnego mogą obejmować m.in. wywiad swobodny lub bilans kompetencji. Instytucja certyfikująca zapewnia bezstronną i niezależną procedurę odwoławczą, w ramach której osoby uczestniczące w procesie walidacji i certyfikacji, mają możliwość odwołania się od decyzji dotyczących przebiegu walidacji, w szczególności decyzji kończącej walidację. Odwołanie jest rozpatrywane przez osoby niebiorące udziału w podejmowaniu zaskarżanych decyzji. Instytucja certyfikująca zapewnia osobom walidowanym wgląd do prac egzaminacyjnych.

W ramach poszczególnych etapów procesu włączania niniejszej kwalifikacji rynkowej do ZSK: 1) przeprowadzono konsultacje z zainteresowanymi środowiskami, w celu pozyskania opinii nt. celowości włączenia kwalifikacji do ZSK, w trakcie których uzyskano opinię od następujących podmiotów: Politechniki Częstochowskiej, Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie, Polskiej Izby Biegłych Rewidentów, Krajowego Związków Banków Spółdzielczych, Komitetu Standardów Rachunkowości 2) zasięgnięto opinii specjalistów w sprawie społeczno-gospodarczej potrzeby włączenia proponowanej kwalifikacji rynkowej do ZSK; 3) powołano ekspertów do przedstawienia rekomendacji dotyczącej przypisania poziomu PRK do kwalifikacji. Na podstawie zebranych opinii w trakcie konsultacji od poszczególnych podmiotów, specjalistów reprezentujących branżę ekonomiczną z zakresu księgowości dokonano oceny efektów uczenia się wymaganych dla kwalifikacji, adekwatności wymagań dotyczących walidacji oraz celowości włączenia kwalifikacji rynkowej do ZSK. Opinie przekazane w ramach konsultacji środowiskowych oraz przez specjalistów wskazują co do zasady na ogólną potrzebę włączenia przedmiotowej kwalifikacji do ZSK, jako ważnego elementu profesjonalizacji i podwyższania jakości usług świadczonych w obszarze księgowości. Według opinii, uzyskanych podczas konsultacji włączenie kwalifikacji "obsługa procesów księgowych" odpowiada potrzebom rynku pracy, gdyż analiza rynku zarówno od strony pracodawcy, jak i pracownika wskazuje na stały lub rosnący popyt na samodzielnych pracowników rachunkowości. Zgodnie z opinią, w chwili obecnej w ZRK nie ma aktywnej kwalifikacji, która zapewniłaby takie efekty uczenia się jak przewiduje się dla kwalifikacji "obsługa procesów księgowych". Rozwój przedsiębiorczości w Polsce oraz częste zmiany przepisów gospodarczych stawiają wysokie wymagania dla obsługi procesów księgowych. Osoba uzyskująca wnioskowaną kwalifikację jest w stanie sprostać tym wymogom. Zespół ekspertów w ramach konsultacji projektu kwalifikacji dokonał porównania wymaganych efektów uczenia się z charakterystykami poziomów PRK w celu przypisania odpowiedniego poziomu PRK do kwalifikacji. Rekomendacja zespołu ekspertów odnośnie poziomu PRK została przedłożona do Rady Interesariuszy, gdzie uzyskała pozytywną opinię.