Prowadzenie pracy wychowawczej z grupą

Kwalifikacją mogą być w szczególności zainteresowane osoby, które pracują z dziećmi i młodzieżą w tym: - instruktorzy harcerscy; - studenci pedagogiki, psychologii lub innych kierunków ze specjalizacją pedagogiczną; - pracownicy lub wolontariusze pracujący w organizacjach pozarządowych i instytucjach prowadzących grupy dziecięce i młodzieżowe; - osoby pracujące w "klubach malucha"; - osoby pracujące w placówkach wsparcia dziennego, świetlicach środowiskowych, przedsiębiorstwach społecznych, - wolontariusze w szkołach lub innych placówkach realizujących działalność dydaktyczno-wychowawczą, - osoby, które pełnią funkcje pomocnicze i opiekuńcze w przedszkolach i szkołach, - pracownicy Ośrodków Pomocy Społecznej.

Osoba przystępująca do walidacji musi mieć ukończone 18 lat

Osoba posiadająca kwalifikację "Prowadzenie pracy wychowawczej z grupą" może znaleźć zatrudnienie w wielu publicznych i niepublicznych placówkach, jak np.: - placówki wsparcia dziennego; - świetlice wiejskie i centra aktywności lokalnej; - organizacje pozarządowe zajmujące się działalnością wychowawczą, pracą z dziećmi i młodzieżą; - firmy prowadzące działalność animacyjną (eventowe, turystyczne); - instytucje kultury, biblioteki. Osoba posiadająca kwalifikację może świadczyć działania na zasadzie wolontariatu w organizacjach pozarządowych i instytucjach prowadzących grupy dziecięce i młodzieżowe.

Ważny 10 lat Warunkiem przedłużenia ważności certyfikatu jest przedstawienie dokumentów potwierdzających zrealizowanie co najmniej 3 programów pracy wychowawczej z dziećmi lub młodzieżą, z których każdy trwał min. 6 miesięcy. Akceptowane są dokumenty potwierdzające wykonaną pracę takie jak: świadectwo pracy, umowa cywilnoprawna, zaświadczenie wydane przez organizację.

Oferta grup edukacyjnych, rozwojowych, zajęć dodatkowych oraz turystyki jest coraz większa. Dostrzegane jest to również przez środowiska gospodarcze. W ciągu ostatnich pięciu lat wartość rynku związanego z szeroko rozumianym zagospodarowaniem czasu wolnego wzrosła o ponad 50% do 80 mld. Podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego w 2016 roku temu tematowi poświęcona była jedna z sesji (por. https://finanse.wnp.pl/przyszlosc-w-przemysle-czasu-wolnego,272362_1_0_0.html. Zauważane są również tendencje wzrostowe jeśli chodzi o rynek usług edukacyjnych, kulturalnych, rozrywkowych czy sportowych skierowanych do dzieci i młodzieży. Rodzice postrzegają takie zajęcia jako bezpieczną formę spędzania wolnego czasu, oczekując przede wysokiej jakości opieki nad dziećmi i młodzieżą, a także dostrzegają potrzeby łączenia tych form spędzania czasu z działaniami o charakterze rozwojowym i wychowawczym, kształtującym wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne dziecka. W tym kontekście szczególną rolę odgrywa ocena jakości pracy osoby prowadzącej zajęcia z dziećmi (Badanie usług edukacyjno-rozrywkowych dla dzieci w subregionie kaliskim, raport końcowy, Poznań 2013). Wprowadzenie do ZSK kwalifikacji "Prowadzenie pracy wychowawczej z grupą" uwiarygodni już funkcjonujące na rynku pracy osoby doskonale przygotowane do prowadzenia systematycznej pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą. Ustawa z 09.06.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej reguluje działalność placówek wsparcia dziennego. W raporcie Najwyższej Izby Kontroli z 2017 roku "Funkcjonowanie placówek wsparcia dziennego dla dzieci". Wskazano w nim, że placówki takie świadczą pomoc adekwatną do potrzeb dzieci, problemem jest jednak ich niewystarczająca dostępność – działają one jedynie w 18% gmin w Polsce ("Funkcjonowanie placówek wsparcia dziennego dla dzieci. Informacja o wynikach kontroli", Warszawa 2017). Pozytywny wpływ takich działań został dostrzeżony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Resort chce przyspieszyć proces zmian w pieczy zastępczej. Służyć temu będzie wspieranie rodziny poprzez zwiększenie podaży usług na rzecz rodziny i dziecka. Zwiększanie liczby takich placówek wnioskowane jest również w raporcie "Wsparcie dzienne dla rodzin w województwie małopolskim. Badanie małopolskich placówek wsparcia dziennego" (Karolina Fiut, Agnieszka Górniak, Katarzyna Wolak, "Wsparcie dzienne dla rodzin w województwie małopolskim. Badanie małopolskich placówek wsparcia dziennego", Kraków 2016). Realizacja tego postulatu otworzy kolejne możliwości zatrudnienia dla osób posiadających kwalifikację dotyczącą pracy wychowawczej. Potwierdzeniem kwalifikacji z zakresu pracy wychowawczej mogą być zainteresowani opiekunowie, animatorzy i wychowawcy pracujący w publicznych, niepublicznych i pozarządowych jednostkach prowadzących systematyczną pracę warsztatową z dziećmi i młodzieżą. W różnych organizacjach harcerskich w Polsce działa około 10 tysięcy drużyn harcerskich, skupiających łącznie około 140 000 osób. Każda z nich prowadzona jest przez drużynowego, który do tej pory nie miał możliwości formalnego potwierdzenia zdobytych kwalifikacji. Dzięki wprowadzeniu do rejestru kwalifikacji "Prowadzenie pracy wychowawczej z grupą" osoby te będą miały możliwość uzyskania certyfikatu pozwalającego na potwierdzenie posiadanej wiedzy i umiejętności pożądanych na rynku pracy. Możliwość uzyskania i potwierdzenia kwalifikacji "Prowadzenie pracy wychowawczej z grupą" przez młode osoby, które zdobywały doświadczenia w ramach wolontariatu stanowić będzie dla nich możliwość startu na rynku pracy z potwierdzonymi kwalifikacjami. Osoba posiadająca kwalifikację "Prowadzenie pracy wychowawczej z grupą" może, po zdobyciu doświadczenia, ubiegać się o zatrudnienie jako wychowawca w placówkach wsparcia dziennego, wychowawczych i opiekuńczych oraz instytucjach pieczy zastępczej, a także placówkach zajmujących się organizacją czasu wolnego dla dzieci i młodzieży.

Pośród kwalifikacji wpisanych do ZRK nie istnieją w tej chwili kwalifikacje cząstkowe o zbliżonym charakterze. Również wśród kwalifikacji pełnych z systemu szkolnictwa wyższego trudno znaleźć kwalifikacje takie, które miałyby zbliżony charakter. Kwalifikacje pełne takie jak np. pedagog, pedagog specjalny, to kwalifikacje które nie uwzględniają pracy wychowawczej w takim ujęciu, jak opisywana kwalifikacja (tj. praca systematyczna z grupą dzieci lub młodzieży w normie rozwojowej, o stałym składzie, nastawiona na realizację celów wychowawczych, poza formalnym systemem edukacji). Jednocześnie kwalifikacje pełne z systemu szkolnictwa wyższego posiadają szereg zestawów efektów uczenia się, które nie należą do zakresu i poziomu opisywanej kwalifikacji (np. zestawy związane z pracą dydaktyczną, resocjalizacyjną lub terapeutyczną). Wspólne zestawy efektów uczenia się - brak.

1. Weryfikacja. 1.1 Metody weryfikacji Na etapie weryfikacji stosuje się następujące metody: analiza dowodów (dokumentacji pracy z grupą funkcjonującą poza formalnym systemem edukacji) i rozmowa z komisją walidacyjną oparta o wnioski z przeprowadzonej wcześniej analizy dowodów. Weryfikacja przeprowadzana jest w 2 etapach. Etap pierwszy weryfikacji prowadzony jest metodą analizy dowodów (dokumentacji pracy z grupą funkcjonującą poza formalnym systemem edukacji). Weryfikowane są wszystkie zestawy efektów uczenia się. Dokumentacja pracy z grupą funkcjonującą poza formalnym systemem edukacji powinna zawierać: 1. Charakterystykę grupy z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb jej członków; 2. Cele wychowawcze pracy z grupą; 3. Program pracy wychowawczej grupy liczącej nie mniej niż 10 uczestników (minimalna liczba spotkań 12; minimalny czas trwania programu pracy wychowawczej pół roku); 4. Dokumentację realizacji programu pracy wychowawczej, w tym m.in. konspekty, filmy, zdjęcia z realizacji przeprowadzonych przez siebie co najmniej dwóch różnych form działania z grupą; opis technik i narzędzi zastosowanych do budowania tożsamości grupowej; 5. Ocenę realizacji programu pracy wychowawczej, w tym m.in. omówienie elementów programu pracy wychowawczej, które powinny zostać skorygowane w podobnej pracy w przyszłości oraz omówienie elementów, które w sposób szczególny wpłynęły na osiągnięcie postawionych celów wychowawczych; 6. Dokument poświadczający przeprowadzenie programu pracy wychowawczej wystawiony przez podmiot, w którym osoba przystępująca do walidacji prowadziła pracę wychowawczą. Rozmowa z komisją walidacyjną wspiera analizę dowodów. Komisja w ramach swobodnego wywiadu pozyskuje informacje o doświadczeniu osoby przystępującej do walidacji i jej autorefleksji ze zrealizowanych działań. Sprawdzana jest również wiedza osoby przystępującej do walidacji w zakresie opisanym we wszystkich zestawach efektów uczenia się. W czasie rozmowy omawiane są m. in. dokumenty, które podlegały analizie w czasie pierwszego etapu. 1.2 Zasoby kadrowe W celu przeprowadzenia procesu weryfikacji powoływana jest komisja walidacyjna składająca się z 3 osób. Ocenę dokumentacji metodą analizy dowodów przeprowadza co najmniej 1 członek komisji. Pozostali członkowie komisji przed przeprowadzeniem rozmowy zapoznają się z dokumentacją. Rozmowę z osobą ubiegającą się o nadanie kwalifikacji prowadzi komisja walidacyjna w 3-osobowym składzie. Przewodniczący komisji musi posiadać wyższe wykształcenie pedagogiczne lub psychologiczne oraz spełniać przynajmniej jedno z wymagań: - posiadać udokumentowane doświadczenie w wymiarze co najmniej 200 godzin w prowadzeniu działalności szkoleniowej skierowanej do osób zajmujących się pracą wychowawczą (akceptowane są dokumenty potwierdzające wykonaną pracę, takie jak: świadectwo pracy, umowa cywilnoprawna, zaświadczenie wydane przez organizację); - posiadać udokumentowane 5 letnie doświadczenie w prowadzeniu działalności wspierającej (np. kierownik zespołu wychowawców) osoby zajmujące się pracą wychowawczą (akceptowane są dokumenty potwierdzające wykonaną pracę, takie jak: świadectwo pracy, umowa cywilnoprawna, zaświadczenie wydane przez organizację); Członkami komisji mogą być osoby posiadające wyższe wykształcenie oraz spełniające przynajmniej jedno z wymagań: - posiadające udokumentowane co najmniej 3 letnie doświadczenie (zebrane w ciągu ostatnich 10 lat) w prowadzeniu pracy wychowawczej z grupami dzieci lub młodzieży metodami aktywizującymi, poza systemem edukacji formalnej (akceptowane są dokumenty potwierdzające wykonaną pracę, takie jak: świadectwo pracy, umowa cywilnoprawna, zaświadczenie wydane przez organizację); - posiadające udokumentowane 3 letnie doświadczenie (zebrane w ciągu ostatnich 10 lat) w prowadzeniu działalności wspierającej osoby zajmujące się systematyczną pracą wychowawczą; - posiadające udokumentowane doświadczenie zawodowe w pracy jako pedagog lub psycholog (co najmniej 3 lata doświadczenia zawodowego, zebrane w ciągu ostatnich 10 lat, w udzielaniu wsparcia pedagogicznego lub psychologicznego dzieciom lub młodzieży); 1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne Instytucja prowadząca walidację zapewnia sprzęt audiowizualny niezbędny do odtworzenia nagrań przedstawianych przez osobę poddającą się walidacji oraz pomieszczenie do przeprowadzenia rozmowy z komisją walidacyjną. 2. Identyfikowanie i dokumentowanie. Nie określa się wymogów dla etapu identyfikowania i dokumentowania efektów uczenia się.

Wniosek został poddany konsultacjom środowiskowym. Stanowisko wyraziły 2 podmioty (Stowarzyszenie Dobra Edukacja, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji), które pozytywnie odniosły się do wniosku, zgłaszając jedynie drobne uwagi, dotyczące przede wszystkim katalogu adresatów kwalifikacji, możliwości jej wykorzystania oraz wymagań dotyczących walidacji. Negatywną opinię wobec włączenia tej kwalifikacji do ZSK wyraził jedynie Departament Wychowania i Kształcenia Integracyjnego. Znaczną część opinii stanowi przywołanie przepisów aktów prawnych (m.in. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy – Prawo oświatowe oraz aktów wykonawczych), odnoszących się do: - konstytucyjnego prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, - definicji wychowania zawartej w ustawie – Prawo oświatowe, - wychowawczej funkcji szkoły i jej zadań w zakresie wychowania, - celów kształcenia ogólnego i wychowania w szkole, - zadań wychowawczo-profilaktycznych szkoły opisanych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (w zadaniach ogólnych poszczególnych typów szkół), która wraz ze sposobem jej realizacji stanowi punkt odniesienia dla opracowywania i realizacji programów wychowawczo-profilaktycznych, - roli respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków określonych w statucie szkoły w ocenie jego zachowania, - zadań nauczyciela wychowawcy oddziału oraz kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, - sprawowania nadzoru pedagogicznego przez dyrektora szkoły, - treści statutu szkoły, - wymagań wobec wychowawców wypoczynku. W odniesieniu do treści wniosku w opinii DWKI stwierdza się, że przedstawiona "ocena efektów uczenia się jest bardzo ogólna i nie została odniesiona do zadań, które podejmują osoby posiadające daną kwalifikację. Wydaje się także, że celowość włączenia kwalifikacji rynkowej do ZSK, rozumianej jako jej zgodność z potrzebami społecznymi, z zapotrzebowaniem na rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców nie zostały dostatecznie udokumentowane i w sposób przekonujący opisane." Twierdzenia te nie są jednakże poparte przykładami. W opinii słusznie wskazuje się, że sprawowanie opieki i wychowanie dzieci jest zadaniem rodziców i szkoły, placówki oświatowej, placówek wsparcia dziennego lub placówek opiekuńczo-wychowawczych, których osoby pracujące z dziećmi posiadają właściwe kwalifikacje określone w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Opinia DWKI pomija jednakże fakt, iż coraz istotniejszą sferą funkcjonowania rodziny jest ta związana z uczestnictwem dzieci i młodzieży w systematycznych aktywnościach poza formalnym systemem edukacji, obejmujących także działalność wychowawczą. Aktywności te organizowane są przez różnorodne podmioty, takie jak np. organizacje harcerskie, kluby sportowe, czy też ruchy parafialne. Jak wskazano we wniosku kwalifikacja Prowadzenie pracy wychowawczej z grupą skierowana jest właśnie do osób działających lub chcących działać w takich formach (opiekunów, animatorów i wychowawców), zaś zarówno treść wniosku, jak i opinie specjalistów, jednoznacznie wskazują na możliwość wykorzystania tej kwalifikacji do wiarygodnego potwierdzania kompetencji tych osób na potrzeby rynku pracy, czy też szerzej – w obszarze szeroko rozumianej działalności społeczno-wychowawczej. Nie można zgodzić się także z oceną DWKI, że minister właściwy do spraw oświaty i wychowania nie jest właściwym ministrem do opiniowania kwalifikacji, która, jak napisano we wniosku, ma być wykorzystywana w instytucjach spoza systemu oświaty. Zgodnie bowiem z ustawą z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej dział oświata i wychowanie obejmuje sprawy kształcenia, nauczania, wychowania, kultury fizycznej dzieci i młodzieży, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych do kompetencji innych organów administracji publicznej.