Rozpoznawanie potencjału rozwojowego ucznia i prowadzenie rozmów z uczniem z wykorzystaniem metod coachingowych

Adresatami kwalifikacji są nauczyciele przedmiotów lub zajęć, nauczyciele wychowawcy klas szkół podstawowych i ponadpodstawowych, pedagodzy szkolni i psychologowie szkolni, szkolni doradcy zawodowi, pracownicy świetlic środowiskowych i placówek wychowawczych oraz poradni psychologiczno-pedagogicznych.

Kwalifikacja pełna z poziomem 6 Polskiej Ramy Kwalifikacji

Kwalifikacja ta jest przeznaczona przede wszystkim dla osób zatrudnionych w placówkach oświatowych i wychowawczych, tj. na co dzień pracujących z dziećmi i młodzieżą. Osoby posiadające tę kwalifikację mogą wykorzystywać ją w swoje dotychczasowej pracy, w celu podniesienia efektywności i skuteczności podejmowanych działań. Kwalifikacja wspiera profesjonalizm i buduje efektywność zawodową na następujących stanowiskach: nauczyciel przedmiotów lub zajęć, wychowawca w szkole, wychowawca w ośrodkach wychowawczych, opiekun w świetlicach środowiskowych, pedagog szkolny, psycholog szkolny.

Ważny bezterminowo

Kwalifikacja w obszarze rozpoznawania potencjału rozwojowego ucznia i prowadzenia rozmów coachingowych z uczniem jest zgodna z przebiegiem transformacji systemu szkolnictwa publicznego w Polsce. Kołodziejczyk i Polak [1] wskazują, że "konieczne jest otwarcie się nauczyciela na współpracę i wymianę z uczniami (…) jej skutki są pozytywne, gdyż za pomocą połączonych potencjałów można osiągnąć więcej niż w pojedynkę. Dziś potrzebujemy synergii edukacyjnej w szkolnej klasie." Zgodnie ze współczesnymi trendami w szkolnictwie, jedną z podstawowych kompetencji, w jakie szkoła powinna wyposażać ucznia, jest uczenie tego, jak się uczyć. To czyni z ucznia, świadomego, aktywnego kreatora własnego procesu dydaktycznego, zamiast biernego odbiorcy. Znaczenie i ważność kwalifikacji w obszarze rozpoznawania potencjału rozwojowego ucznia i prowadzenia rozmów coachingowych z uczniem, adekwatnie dopasowanych do potencjału ucznia, zostało potwierdzone wynikam badań Profesora Johna Hattiego [2], który dokonał metaanalizy wyników badań, dotyczących czynników wpływających na osiągnięcia szkolne ucznia. Kwalifikacje w obszarze budowania motywacji wewnętrznej ucznia, budowania wspierającej relacji uczeń-nauczyciel, włączania rodziców w system wsparcia rozwoju dziecka oraz umacnianie poczucia kompetencji wśród nauczycieli, zostały wskazane jako istotne czynniki budowania szkoły XXI wieku w raporcie OECD z 2015 [3] Szkoła XXI wieku wymaga od pracowników systemu oświaty podniesienia kwalifikacji kadry nauczycielskiej w obszarze budowania relacji z uczniem i rodzicem poprzez rozmowy coachingowe, a w szczególności: Podniesienie poziomu kwalifikacji nauczycieli i pedagogów w zakresie pracy z uczniem zdolnym, w publicznym systemie oświaty. Uczeń zdolny i zmotywowany do pracy, to z jednej strony marzenie każdego nauczyciela, jednak z drugiej - problem, z którym boryka się wielu nauczycieli, będących świadkami niewykorzystanego, czy wręcz zmarnowanego potencjału (tzw. zjawiska "gubienia diamentów"). Istnieje kilka przyczyn takiego stanu rzeczy. Jedną z nich jest fakt, iż z oczywistych względów, uwaga nauczycieli koncentruje się głównie na uczniach sprawiających trudności wychowawcze lub przejawiających trudności w nauce, co skutkuje brakiem czasu na pracę z grupą uczniów o wysokim potencjale. Drugą przyczyną jest brak ze strony szkoły wsparcia organizacyjnego, czyli brak przestrzeni na spotkanie mistrza i ucznia poza czasem zajęć lekcyjnych. Kolejną przyczyną jest niski poziom kompetencji kadry odpowiedzialnej za edukuję pedagogów w zakresie prowadzenia rozmów rozwojowych i planowania rozwoju ucznia zdolnego [4]; Podniesienie kompetencji nauczycieli i pedagogów do pracy w zakresie zmiany negatywnych postaw wśród uczniów , którzy pomimo wysokiego potencjału i zdolności do osiągnięć szkolnych, nie osiągają oczekiwanych rezultatów i wykazują tzw. Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych, który według badaczy może dotykać nawet 50% dzieci zdolnych [5] [6]; Budowanie spójnego systemu wsparcia rozwoju ucznia - włączanie rodziców w system działań rozwojowych dziecka, uzgodniony z nauczycielem. Coaching sam w sobie jest działaniem systemowym i odnosi najlepsze rezultaty w sytuacji, gdy zaprojektowane podczas rozmów coachingowych działania mają charakter systemowy i włączają w cykl zmiany "elementy" istotne dla danego systemu, w tym przypadku triadę: nauczyciel, uczeń, rodzic [7], [8], [9]; Podnoszenie kompetencji nauczyciela w zakresie budowania poczucia własnej wartości w uczniu , który wykazuje trudności w osiąganiu celów edukacyjnych. Brak zadowalających wyników w nauce, często pozostaje w sprzężeniu zwrotnym wzmacniającym ze spadkiem motywacji do nauki oraz obniżeniem poczucia własnej wartości, co powoduje utrwalenie u ucznia destrukcyjnych mechanizmów regulujących w postaci błędnego koła. Umiejętność oddzielania poczucia własnej wartości od osiąganych rezultatów cząstkowych to ważna kompetencja, której zdobycie umożliwia przełamanie mechanizmu błędnego koła. Aby mogło się to wydarzyć, konieczna jest jednak praca wychowawcy, nauczyciela czy pedagoga z uczniem. Jest to ważny obszar pracy wychowawczej, gdyż skutki zaniżonej samooceny są źródłem między innymi: odczuwania negatywnych emocji, braku motywacji do działania i braku sukcesu w działaniach, celowych zachowań obniżających warunki egzystencji, braku asertywności (np. zgody na zachowania niepożądane z chęci przypodobania się innym), braku umiejętności podejmowania decyzji, nieradzenia sobie z krytyką oraz krytycznym myśleniem, braku poczucia szczęścia i zadowolenia z życia oraz braku wiary we własne możliwości i czarnowidztwa dotyczącego każdego aspektu życia, braku pewności siebie, stawianiu sobie zbyt wysokich wymagań, pojawiania się myśli samobójczych i depresji [10], [11], [12]. Włączenie tej kwalifikacji do ZSK znacząco podniesie jakość działań prorozwojowych (w tym modelowanie pożądanych postaw) w szkołach, zminimalizuje zjawisko marnowania potencjału uczniów, którego przyczyną jest brak lub niska jakość oddziaływań stymulujących rozwój ucznia. Bibliografia: [1] Kołodziejczyk, W. i Polak, M. (2011). Jak będzie zmieniać się edukacja? Wyzwania dla polskiej szkoły i ucznia. Warszawa: Instytut Obywatelski. [2] /https://visible- learning.org/hattie-ranking-influences-effect-sizes-learning-achievement/ [3] Schleicher, A. (2015), Schools for 21st-Century Learners: Strong Leaders, Confident Teachers, Innovative Approaches, International Summit on the Teaching Profession, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264231191-en. [4] Badanie elementów systemu pracy z uczniem zdolnym. www.ore.edu.pl/2014/12/raporty-z-badan/ [5] Dyrda, B. (2007). Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych. Rozpoznawanie i przeciwdziałanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. [6] Dyrda, B. (2010). Trudne dzieciństwo dziecka zdolnego. Chowanna, 1, 109-117. [7] Lofthouse, R. M., Leat, D. i Towler, C. (2010). Improving Teacher Coaching in Schools; A Practical Guide. Project Report. National College for Teaching and Leadership. [8] Palmer, S. i Szymańska, K. (2007). Cognitive behavioural coaching: an integrative approach. W: S. Palmer i A. Whybrow (red), Handbook of Coaching Psychology: A Guide for Practitioners. London:Routledge. [9] Passmore, J. (2006). Coaching Psychology: Applying an integrated approach in education. The of Leadership in Public Services. 2, 27-33. [10]Crocker, J., Karpinski, A., Quinn, D. M., i Chase, S. K. (2003). When Grades Determine Self-Worth: Consequences of Contingent Self-Worth for Male and Female Engineering and Psychology Majors. Journal of Personality and Social Psychology, 85(3), 507-516. [11] Crocker, J., Lee, S. J., i Park, L. E. (2004). The pursuit of self-esteem: Implications for good and evil. W: A. G. Miller (red.), The social psychology of good and evil, 271- 302. New York: Guilford Press. [12] Góralewska-Słońska, A. (2011). Poczucie własnej wartości jako potencjał jednostki. Problemy Profesjologii 2, 97-112.

Kwalifikacja "Rozpoznawanie potencjału rozwojowego i prowadzenie rozmów z uczniem z wykorzystaniem metod coachingowych" wykazuje podobieństwo w zakresie części wykorzystywanych metod pracy z uczniem oraz przyjmowanej perspektywy (koncentracja na potencjale i mocnych stronach ucznia) z kwalifikacją rynkową "Prowadzenie tutoringu szkolnego" . Jednak kwalifikacja "Rozpoznawanie potencjału rozwojowego i prowadzenie rozmów z uczniem z wykorzystaniem metod coachingowych" obejmuje zakres działań, koncentrujący się na jednej wybranej metodzie pracy z uczniem. Istnieją pewne zbieżności efektów uczenia się z efektami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dn. 25 lipca 2019 r. (Dz.U. 2019, p.145) w sprawie standardu przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela oraz niektórymi efektami uczenia, realizowanymi w ramach studiów pierwszego i drugiego stopnia na kierunkach pedagogicznych. Jednakże biorąc pod uwagę to w jakiej formie kwalifikacje pełne funkcjonują w systemie ZRK nie jest obecnie możliwe wskazanie wspólnych efektów uczenia z kwalifikacjami rynkowymi.

1. Etap weryfikacji 1.1. W weryfikacji efektów uczenia się stosuje się wyłącznie następujące metody: test teoretyczny, analiza dowodów i deklaracji (próbek pracy), prezentacja multimedialna, wywiad swobodny – rozmowa z członkami komisji walidacyjnej. 1. Test teoretyczny – weryfikacja następujących efektów uczenia się: "Posługuje się wiedzą dotyczącą rozpoznawania potencjału rozwojowego ucznia" (zestaw 1 określony w pkt 5), "Posługuje się wiedzą dotyczącą coachingu" (zestaw 2 określony w pkt 5), "Posługuje się wiedzą dotyczącą dokumentowania procesu coachingowego" (zestaw 3 określony w pkt 5). 2. Analiza dowodów i deklaracji (próbek pracy) Pisemny raport zawierający: – rozpoznanie trzech uczniów (część diagnostyczna). Muszą być to uczniowie reprezentujący różne typy potencjału w macierzy: wiedza i postawa, tj. (1) uczeń z wysokim potencjałem i wysokimi wynikami; (2) uczeń z wysokim potencjałem i niskimi wynikami; (3) uczeń z niskim potencjałem i niskimi wynikami. Weryfikacja efektów uczenia się: "Formułuje rozpoznanie potencjału rozwojowego ucznia" (zestaw 1 określony w pkt 5); – opis przebiegu procesu coachingowego dwóch uczniów, których przypadki zostały opisane w części diagnostycznej. Weryfikacja efektów uczenia się "Przygotowuje raport z procesu coachingowego prowadzonego z uczniem" oraz "Wykorzystuje raport z procesu do wzmocnienia motywacji ucznia do zmiany i zbudowania poczucia własnej wartości ucznia" (zestaw 3 określony w pkt 5); Monitor Polski – 5 – Poz. 1174 Nagrania: – nagranie audio-wideo rozmowy z jednym uczniem, której celem było zweryfikowanie rozpoznania wstępnego. Nagranie musi być przeprowadzone z uczniem, którego rozpoznanie zostało przedstawione w postaci pisemnego raportu, o którym mowa powyżej. Rozmowa powinna trwać nie dłużej niż 45 minut. Weryfikacja efektów uczenia się "Formułuje rozpoznanie potencjału rozwojowego ucznia" (zestaw 1 określony w pkt 5); – nagranie audio-wideo rozmowy coachingowej z uczniem. Rozmowa powinna trwać nie dłużej niż 45 minut. Weryfikacja efektów uczenia się "Prowadzi rozmowę coachingową z uczniem"(zestaw 2 określony w pkt 5). 3. Prezentacja multimedialna: prezentacja wybranego przez kandydata fragmentu nagrania z rozmowy coachingowej z uczniem (do 10 minut rozmowy) oraz jego omówienie i uzasadnienie zastosowanych oddziaływań. Weryfikacja efektów uczenia się "Prowadzi rozmowę coachingową z uczniem" (zestaw 2 określony w pkt 5); 4. Rozmowa z komisją walidacyjną – wywiad swobodny. Weryfikacja efektów uczenia się z zestawów 1–3 określonych w pkt 5. 1.2. Zasoby kadrowe Proces walidacji odbywa się przed komisją walidacyjną, składającą się z 3 członków. Członkami komisji są: a) przewodniczący komisji walidacyjnej – osoba z wykształceniem minimum wyższym magisterskim i minimum 10-letnim praktycznym doświadczeniem w pracy z dziećmi lub młodzieżą, w ostatnich 20 latach (np. nauczyciel przedmiotów lub zajęć, wychowawca klasy, pedagog, psycholog, opiekun świetlicy środowiskowej), b) członek komisji walidacyjnej – osoba z co najmniej stopniem naukowym doktora (w dyscyplinie: psychologia, pedagogika), z udokumentowanym doświadczeniem coachingowym na poziomie wymagań certyfikatu PCC (Proffesional Certified Coach) według ICF (International Coach Federation) w obszarze odbytego szkolenia własnego i godzin praktyki coachingowej (https://icf.org.pl), c) członek komisji walidacyjnej – osoba z wykształceniem minimum wyższym magisterskim i minimum 5-letnim praktycznym doświadczeniem w pracy z dziećmi lub młodzieżą (np. nauczyciel przedmiotów lub zajęć, wychowawca klasy, pedagog, psycholog, opiekun świetlicy środowiskowej). 1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne Instytucja certyfikująca, o której mowa w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2020 r. poz. 226), zwana dalej "instytucją certyfikującą", musi zapewnić salę z dostępem do komputera, projektora/rzutnika oraz ekranu (do przeprowadzenia prezentacji multimedialnej). Walidacja może być w całości lub w części prowadzona zdalnie (online), pod warunkiem stosowania przez instytucję certyfikującą narzędzi online zapewniających wiarygodne sprawdzenie, czy osoba ubiegająca się o nadanie kwalifikacji rynkowej osiągnęła wyodrębnioną część lub całość efektów uczenia się. Narzędzia i metody stosowane w walidacji zdalnej powinny w szczególności umożliwiać identyfikację osoby przystępującej do walidacji, samodzielność pracy tej osoby i zabezpieczenie przebiegu walidacji przed ingerencją osób trzecich. 2. Etapy identyfikowania i dokumentowania Instytucja certyfikująca musi zapewnić kandydatom dostęp do doradcy walidacyjnego. Osoba pełniąca funkcję doradcy walidacyjnego powinna posługiwać się wiedzą dotyczącą: (1) wspierania rozwoju uczniów (w tym między innymi metodą rozmów coachingowych), (2) metod walidacji dla kwalifikacji "Rozpoznawanie potencjału rozwojowego ucznia i prowadzenie rozmów z uczniem z wykorzystaniem metod coachingowych", (3) systemu kwalifikacji zawodowych w Polsce, (4) organizacji i funkcjonowania systemu edukacji w Polsce.

Wniosek został poddany konsultacjom środowiskowym. Stanowisko w sprawie wniosku zajęło pięć podmiotów (Komisja Kształcenia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Zespół Boloński Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Ogólnopolska Sekcja Diagnozy Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Szkoła Podstawowa Integracyjna Nr 135 im. M. Kownackiej w Warszawie). Zdecydowana większość podmiotów widzi potrzebę włączenia do ZSK kalifikacji, ale część zgłoszonych uwag wskazuje na konieczność zmian w jej opisie. Uwagi dotyczyły przede wszystkim zmiany nazwy, możliwości jej wykorzystania oraz wymagań dotyczących walidacji. Po zakończeniu konsultacji środowiskowych projekt kwalifikacji został skierowany do specjalistów – celem pozyskania opinii dotyczącej społeczno-gospodarczej potrzeby włączenia tej kwalifikacji do ZSK. Opinie uzyskane od specjalistów nie wyrażały wątpliwości dotyczących społeczno-gospodarczej potrzeby włączenia do ZSK tej kwalifikacji, wskazując m.in., że jest ona pożądaną kwalifikacją odpowiadającą na potrzeby rozwijającego się rynku edukacyjnego, przydatna do szerokiego zastosowania w systemie kształcenia ogólnego, z potencjałem na wsparcie wysokiej jakości kształcenia i doskonalenia pracowników oświaty. Wnioskodawca w odpowiedzi na negatywną opinię jednego ze specjalistów wytłumaczył, iż ww. kwalifikacja dotyczy rozpoznawania potencjału rozwojowego uczniów, doprecyzował również nazwę kwalifikacji. Natomiast w związku z wątpliwościami dotyczącymi zdobywania ww. kwalifikacji na studiach, wyjaśnił że kwalifikacje rynkowe w założeniu mają być komplementarne do kwalifikacji pełnych i potwierdzenie wiedzy nabywanej w ramach kwalifikacji pełnych procesem walidacji w kwalifikacji rynkowej nie stoi w konflikcie zgodnie z zapisami ustawy o ZSK.