Organizowanie gospodarki odpadami medycznymi w miejscach ich wytwarzania

Kwalifikacja kierowana jest do wszystkich osób zajmujących się organizacją, zarządzaniem lub nadzorem postępowania z odpadami medycznymi, w tym m.in. personelu medycznego (lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, rehabilitantów, ratowników medycznych, diagnostów laboratoryjnych), inspektorów BHP, pracowników działów technicznych lub administracji, osób odpowiedzialnych za zarządzanie placówką wytwarzającą odpady medyczne, zatrudnionych m.in. w: 1. podmiotach leczniczych udzielających stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych szpitalnych lub innych niż szpitalnych (ZOL, ZPO, hospicjum); 2. podmiotach leczniczych udzielających ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych (podstawowa opieka zdrowotna, ambulatoryjna opieka specjalistyczna); 3. gabinetach indywidualnej lub grupowej praktyki zawodowej; 4. medycznych laboratoriach diagnostycznych; 5. firmach ubezpieczeniowych; 6. jednostkach prowadzących badania naukowe w obszarze medycyny; 7. instytucjach inspekcji sanitarnej i środowiskowej oraz Najwyższej Izbie Kontroli.

Kwalifikacja pełna na poziomie 4 PRK.

Osoba posiadająca kwalifikację "Organizowanie gospodarki odpadami medycznymi w miejscach ich wytwarzania" może znaleźć zatrudnienie na stanowisku Specjalisty ds. gospodarki odpadami medycznymi lub gospodarki odpadami w podmiocie medycznym. Zdobycie tej kwalifikacji może również być istotnym elementem rozwoju zawodowego pracowników inspekcji sanitarnej i środowiskowej zatrudnionych w kontroli i nadzorze placówek medycznych.

Bezterminowo w przypadku ciągłości wykonywania zawodu związanego bezpośrednio lub pośrednio z organizowaniem gospodarki odpadami medycznymi w miejscach ich wytwarzania. W przypadku gdy przerwa w wykonywaniu ww. zawodu wynosi ponad 5 lat następuje konieczność ponownego potwierdzenia kwalifikacji.

Brak

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego W Polsce funkcjonuje około 1000 szpitali i ponad 20 tys. Przychodni, w których w ciągu roku powstaje blisko 50 tys. ton odpadów medycznych. Ponad 90% z nich jest klasyfikowana jako odpady potencjalnie zakaźne. Obserwujemy również stały wzrost ilości wytwarzanych w Polsce odpadów medycznych. Prawidłowa i bezpieczna z punktu widzenia życia i zdrowia ludzi oraz środowiska gospodarka odpadami medycznymi w placówkach medycznych wymaga szczegółowej wiedzy w zakresie znajomości obowiązujących uregulowań prawnych; w tym w zakresie postępowania z odpadami w miejscu wytworzenia, transportu wewnętrznego, tymczasowego magazynowania oraz przetwarzania. Obecnie w systemie prawnym funkcjonuje 7 różnych aktów prawnych odnoszących się wprost do problematyki gospodarki odpadami medycznymi i kilkanaście aktów prawnych powiązanych z tym zagadnieniem (dotyczących np. ewidencji odpadów). Przygotowany w 2014 r. przez Najwyższą Izbę Kontroli (NIK) raport "Postępowanie z odpadami medycznymi", negatywnie ocenił przebieg funkcjonowania procesu. Jednym z powodów są braki w kompetencjach osób zajmujących tym zagadnieniem w placówkach służby zdrowia. Informacje te potwierdzono w pilotażowej kontroli NIK w województwie wielkopolskim przeprowadzonej w roku 2017, której wyniki również świadczą o nieprawidłowościach w zakresie zarządzania gospodarką odpadami medycznymi w miejscach wytwarzania. NIK wskazuje m.in., że szpitale nie wykonują wszystkich ustawowych obowiązków, w szczególności w zakresie dokumentowania odpadów, ponadto nie przestrzegają własnych przepisów, ani warunków określonych w umowach z usługodawcami. Powyższe dane są niepokojące, bo taki stan rzeczy może prowadzić do ryzyka związanego z niewłaściwym gospodarowaniem odpadami medycznymi, w tym zwłaszcza o właściwościach zakaźnych. Ponadto niewłaściwa gospodarka odpadami medycznymi może prowadzić do zawyżania kosztów gospodarowania odpadami w szpitalach. Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że istnieje pilna potrzeba podniesienia i usystematyzowania kwalifikacji dla osób odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami medycznymi w podmiotach leczniczych.

Brak odniesienia do kwalifikacji o zbliżonym charakterze

1. Weryfikacja 1.1. Metody Do weryfikacji efektów uczenia się wskazanych dla kwalifikacji dopuszcza się następujące metody: - test teoretyczny (forma pisemna lub ustna), - obserwacja w warunkach symulowanych lub zadanie praktyczne, - analiza dowodów uzupełniona rozmową z komisją. Umiejętność "Przeprowadza kontrolę wewnętrzną" z zestawu 6 będzie sprawdzana za pomocą obserwacji w warunkach symulowanych lub zadaniem praktycznym, wszystkie pozostałe umiejętności będą sprawdzane za pomocą testu teoretycznego. W procesie weryfikacji efektów uczenia się dopuszcza się także metodę analizy dowodów uzupełnionej rozmową, za pomocą których uczestnik walidacji może potwierdzić posiadanie wszystkich lub części efektów uczenia się. Uznawanymi dowodami mogą być np. procedury postępowania z odpadami medycznymi w miejscu pracy, Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia w zakresie odbioru odpadów medycznych. 1.2. Zasoby kadrowe Komisja weryfikacyjna składa się z min. trzech osób. Każdy z członków komisji posiada wykształcenie wyższe. Dwóch członków komisji powinno spełniać dowolne dwa z poniższych warunków, przy czym jednym ze spełnianych warunków musi być warunek 1 lub 2. 1) co najmniej 3-letnie doświadczenie w prowadzeniu szkoleń lub inspekcji w zakresie gospodarki odpadami medycznymi, 2) co najmniej 3-letnie doświadczenie w egzaminowaniu w obszarze medycznym lub gospodarki odpadami, 3) autorstwo co najmniej 2 publikacji naukowych lub naukowo-technicznych w zakresie odpadów medycznych lub udział w pracach badawczych lub wdrożeniowych w zakresie odpadów medycznych realizowanych w okresie 10 lat poprzedzających proces walidacji. 1.3. Warunki przeprowadzania weryfikacji Weryfikacja efektów uczenia się odbywa się w dwóch etapach. Etap I stanowi pisemny test teoretyczny. Na etap II składają się: rozmowa z komisją weryfikacyjną oraz obserwacja w warunkach symulowanych. Warunkiem przejścia do etapu II jest pozytywna weryfikacja w etapie I. Materiały niezbędne do przeprowadzenia weryfikacji: Zestaw dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia weryfikacji efektów uczenia się opisanych dla kwalifikacji zawierający: 1) charakterystyki nie mniej niż 10 różnych jednostek organizacyjnych placówki medycznej (np. OIOM, oddział zabiegowy, oddział niezabiegowy, oddział pediatryczny itd.) zawierające informacje niezbędne do przygotowania procedury postępowania z odpadami medycznymi; 2) zestaw pustych formularzy do ewidencji odpadów medycznych (zgodnych z przepisami prawa); 3) zestaw falsyfikatów lub zanonimizowanych dokumentów: - zestaw wypełnionych formularzy do ewidencji odpadów medycznych (zgodnych z przepisami prawa), - decyzje administracyjne dotyczące przetwarzania odpadów medycznych, - dokumenty potwierdzające unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych, - faktury potwierdzające wykonanie usługi odbioru, - umowy z odbiorcami odpadów medycznych, - zawierających informacje niezbędne do analizy wzajemnej spójności dokumentów. 4) schemat postępowania z odpadami medycznymi dla nie mniej niż 10 różnych jednostek organizacyjnych placówki medycznej (np. OIOM, oddział zabiegowy, oddział niezabiegowy, oddział pediatryczny itd.); 5) narzędzia kontroli (np. ustrukturyzowane wywiady z pracownikami, lista kontrolna) lub zanonimizowane materiały audiowizualne zawierające nieprawidłowości w postępowaniu z odpadami medycznymi (np. zdjęcia i fragmenty filmów z miejsc wytwarzania i magazynowania oraz środków transportu wewnętrznego) umożliwiające symulację przeprowadzenia kontroli wewnętrznej. 2. Etapy identyfikowania i dokumentacji Nie określa się wymagań dla etapów identyfikowania i dokumentowania efektów uczenia się.

Podmioty biorące udział w konsultacjach w tym m.in. Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej - Curie w Warszawie, Narodowy Instytut Leków oraz Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach poparły potrzebę wprowadzenia do ZSK kwalifikacji "Organizowanie gospodarki odpadami medycznymi w miejscach ich wytwarzania". Zasadność wprowadzenie nowej kwalifikacji zakwestionował tylko Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie nie podając argumentów przeciw włączeniu ww. kwalifikacji. Uwagi szczegółowe odnosiły się m.in. do opisów efektów uczenia się oraz do okresu ważności dokumentu potwierdzającego nadanie kwalifikacji i warunków przedłużenia jego ważności. Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, który jest wnioskodawcą włączenia tej kwalifikacji do ZSK wskazał, że kwalifikacja dotyczyć ma wyłącznie organizowania gospodarki odpadami medycznymi w miejscu ich wytwarzania, w związku z tym część zgłaszanych postulatów i uwag oraz wskazywanych zagrożeń nie znajduje uzasadnienia ze względu na wymienione ograniczenia przedmiotowe kwalifikacji. Zgodnie z metodyką ZRK, wpisanie kwalifikacji do ZSK nie oznacza nadania uprawnień do wykonywania zadań określonych opisem kwalifikacji. Jest to mechanizm regulujący tylko proces walidacji efektów uczenia się w ramach danej kwalifikacji i potwierdzenie zakresu kompetencji, co może być wykorzystywane w różnych sytuacjach zawodowych. Nie ma również zagrożenia związanego z brakiem wystarczającej merytorycznej weryfikacji osób przystępujących do walidacji. Gwarancję w tym zakresie zapewnia określenie odpowiednich wymogów dla członków komisji walidacyjnej, uiszczanie opłaty za samo przystąpienie do walidacji (niezależnie od jej wyniku), a także zgodny z ustawą o ZSK nadzór instytucjonalny nad Instytucjami certyfikującymi.