Prefabrykacja pojedynczych i seryjnych elementów blaszanych instalacji HVAC

Kwalifikacja jest kierowana do: 1. osób, które chcą potwierdzić swoje kompetencje w zakresie kwalifikacji; 2. osób, które montują instalacje wentylacyjne i ppoż.; 3. pracowników produkcyjnych; 4. pracowników, którzy chcą się przekwalifikować zawodowo w ramach swojej lub innej firmy; 5. osób prowadzących działalność gospodarczą, które świadczą usługi w zakresie produkcji lub montażu elementów blaszanych instalacji HVAC; 6. uczniów i absolwentów szkół branżowych oraz techników i szkół policealnych, w których prowadzone jest kształcenie w zawodach lub zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach pokrewnych do opisanej kwalifikacji.

Ukończone 18 lat oraz zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania czynności opisanych w kwalifikacji.

Osoba posiadająca kwalifikację może podejmować pracę w przedsiębiorstwach zajmujących się produkcją elementów blaszanych w zakresie instalacji HVAC na stanowiskach produkcyjnych oraz kontroli jakości. Może pracować na stanowiskach samodzielnych na liniach produkcyjnych lub w gnieździe produkcyjnym. Działania zawodowe może prowadzić również w ramach własnej działalności gospodarczej. Po uzyskaniu dodatkowych kwalifikacji związanych z zarządzaniem zespołem może pełnić rolę brygadzisty.

Bezterminowo.

Na instalacje HVAC (z angielskiego Heating, Ventilation and Air Conditioning) składają się poszczególne, zintegrowane ze sobą urządzenia, charakterystyczne dla wymienionych branż - ogrzewania, wentylacji oraz klimatyzacji. Ich praca ma kluczowe znaczenie w kwestii zapewnienia optymalnych warunków w budynkach, przy jednoczesnej wydajności energetycznej, a także niskich kosztach ich eksploatacji. System HVAC odpowiada za sprawną wymianę powietrza w pomieszczeniach - doprowadza czyste, a usuwa zanieczyszczone, regulując tym samym poziom temperatury i wilgotności. Takie działanie niesie ze sobą pozytywne skutki zdrowotne dla przebywających tam osób, a także dla kondycji samych budynków. Duchota i brak świeżego powietrza mogą powodować senność, nasilenie objawów u alergików, a brak cyrkulacji zawilgotnienie ścian, prowadzące do rozwoju na nich grzybów i pleśni. Zintegrowany system HVAC to system, w którym wszystkie składniki systemu klimatyzacji są do siebie dobrane w taki sposób, aby pracując, jednocześnie zapewnić optymalny komfort w pomieszczeniach, a także wymaganą wydajność, idącą w parze z wysoką sprawnością energetyczną. Integracja polega także na wzajemnym wpływaniu na siebie poszczególnych komponentów, optymalizując skuteczność, trwałość oraz efektywność systemu, co przekłada się na niższe koszty eksploatacji. W miarę rozwoju postępu technologicznego w budownictwie elementy prefabrykowane dają możliwość przeniesienia części procesu technologicznego do zakładu, co pozwala ograniczyć prace na budowie do etapu montażu. Uzyskuje się przez to przyspieszenie prac, uniezależnienie od warunków pogodowych, podniesienie jakości elementów oraz precyzji wymiarowej. A w sytuacji, wymagającej ograniczenia kontaktów osobistych (np. epidemiologicznej) prefabrykacja, ograniczając ilość prac jednostkowych w warunkach prowadzenia poszczególnych etapów budowy, pozwala na ograniczenie osób jednocześnie zaangażowanych w proces i tym samym wpływa na zmniejszenie ryzyka mnogości bezpośrednich kontaktów. W tym znaczeniu jest istotnym rozwiązaniem dla branży budowlanej. Atuty technologii prefabrykacji stanowią jej integralny element i nie powodują zwiększenia kosztów, przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka zakażenia, co jest wartością dodaną. Jeżeli zaś chodzi o zagrożenia środowiskowe i ekonomiczne jednym z większych zagrożeń, które obserwujemy na przestrzeni lat, są zmiany klimatyczne. Nie podlega wątpliwości, iż mamy do czynienia z ociepleniem się klimatu. Aby zahamować te niekorzystne zmiany klimatu należy dążyć do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. A źródłem gazów cieplarnianych są zarówno procesy naturalne, jak i działalność człowieka. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013, wprowadzone zostały wymagania co do redukcji emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z Porozumieniem paryskim (w pierwszym okresie dziesięcioletnim od 2021 r. do 2030 r.). Przyczynę emisji gazów cieplarnianych stanowią budynki tradycyjne. Aby ograniczyć emisję dwutlenku węgla należy położyć nacisk na ograniczenie zużycia energii w budynkach. Rozwiązaniem stały się m.in. domy energooszczędne, gdzie jest zdecydowanie niższe zużycie energii. Z pomocą przychodzi nowoczesne rozwiązanie w postaci jednej instalacji, by zapewnić przyjemne ciepło zimą i pożądany chłód latem. Wszystko dzięki innowacyjnej technologii HVAC, która ogrzewanie, klimatyzację i wentylację łączy w jeden system. Dzięki niższym rachunkom za eksploatację i wyższemu komfortowi życia, HVAC zyskuje coraz większą popularność. W domach pasywnych nie ma bowiem tak dużego zapotrzebowania na ogrzewanie, dlatego ciepło zimą może być dostarczane również za pomocą urządzenia wentylacyjnego z rekuperacją. Tym samym oszczędzamy na montowaniu grzejników czy inwestowaniu w instalację podłogowego ogrzewania. W HVAC wszystkie urządzenia pracują jednocześnie, co wpływa na łatwiejsze zarządzanie całym systemem. Całość jest kompatybilna również z pompami grzewczymi (niezbędne do podgrzewania wody), agregatami chłodniczymi i wentylującymi, a wszystko po to, by do każdego budynku dopasować właściwe parametry. Dom z HVAC jest więc za pomocą jednego systemu ogrzewany zimą i chłodzony latem. HVAC odznacza się również energooszczędnym trybem pracy, można go bowiem zintegrować np. z panelami PV. Kilka lat temu rynek w Polsce nie oferował zbyt wielu rozwiązań pod względem HVAC, jednak z roku na rok sytuacja zmienia się. Obecnie coraz więcej firm oferuje nowoczesne rozwiązania pod względem ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji. W nowoczesnym budownictwie dąży się do utrzymania jak największej szczelności budynku, aby zmniejszyć jego zapotrzebowanie na ciepło. Technologia rekuperacji, czyli wymiany ciepła polega na tym, że z powietrza zużytego (które jest usuwane) odbieramy ciepło, które następnie jest oddawane do powietrza świeżego (zasysanego) i dzięki temu oszczędzamy energię, która utrzymuje nam właściwą temperaturę wewnątrz. Przy zastosowaniu wentylacji mechanicznej udział ten się zmniejsza, ponieważ świeże powietrze jest ogrzewane przez powietrze wyrzucane z budynku. Pozwala to na zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło do ogrzania świeżego powietrza z 30% do około 10%, co daje nam o 20% mniejsze zapotrzebowanie na ciepło całego budynku - czyli o 20% niższe rachunki za ogrzewanie. Ze względu na dużą szczelność domów pasywnych instalacja wentylacyjna musi pracować bez przerwy, zatem niskie zużycie energii elektrycznej przez urządzenia ma bardzo duże znaczenie dla końcowego efektu ekonomicznego i ekologicznego. Obecnie, zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, zobowiązuje się przedsiębiorstwa oraz jednostki sektora publicznego do inicjowania działań mających na celu podnoszenie efektywności energetycznej i zmniejszania zużycia energii. To m.in. stało się osią napędową dla przemysłu wytwórczego i usługowego związanego z HVAC. Dokonując analizy raportu - Barometr zawodów 2019 dla województwa pomorskiego można zauważyć, iż zawody budowlane stanowią największą grupę wśród prognozowanych zawodów deficytowych - na 55 zawodów, 15 zawodów dotyczy właśnie branży budowlanej. Udział zawodów deficytowych w porównaniu do roku 2018 wzrósł o 1 p. proc - do poziomu 33%. I tak wśród zawodów deficytowych w budownictwie znaleźli się między innymi dekarze i blacharze budowlani, monterzy instalacji budowlanych oraz pracownicy robót wykończeniowych w budownictwie (https://porp.pl/uploads/original/012019/23/e4abb5bb6f_raport_wojewodztwo_pomorskie.pdf), https://barometrzawodow.pl/pl/polska/prognozy-na-mapach/2020/pracownicy-robot-wykonczeniowych-w-budownictwie,2020,polska,,polska,relacja-miedzy-dostepnymi-pracownikami-a-nbsp-potrzebami-pracodawcow,19,,309,,-1,,1,1,#
Obecnie na naszym rynku pracy liczba wykwalifikowanych pracowników produkcyjnych jest wysoce niewystarczająca. Ze względu na brak jednolitego systemu kształcenia, w odniesieniu do szkolnictwa zawodowego, powyższa kwalifikacja: "Prefabrykacja pojedynczych i seryjnych elementów blaszanych instalacji HVAC" stanowi uzupełnienie obszarów: mechanicznego i budowlanego. Aby sprostać wymaganiom rynku istotne jest nie tylko dostosowanie urządzeń, czy elementów produkcyjnych, ale przede wszystkim posiadanie wykwalifikowanej kadry, która przygotowana jest do samodzielnego wykonywania prefabrykatów instalacji HVAC z blach cienkich. Osoba posiadająca taką kwalifikację jest przygotowana do wykonywania elementów pojedynczych, jak i złożonych z nich segmentów i modułów. Wie, jak dobrać blachę adekwatną do zlecenia produkcyjnego, zgodną z dokumentacją wykonawczą. Wykonuje i obrabia półprodukty wykorzystując dostępne narzędzia, maszyny i urządzenia. Jest w stanie zareagować na bieżące błędy i braki, które mogą wystąpić podczas procesu produkcyjnego, cały czas stosując się do wymogów zlecenia produkcyjnego, zasad BHP i ppoż. Opisywana kwalifikacja wyróżnia się multidyscyplinarnym zakresem efektów uczenia się. Daje się zaobserwować, iż coraz częściej inwestorzy i generalni wykonawcy dopytują swoich podwykonawców/pracowników nie tylko o doświadczenie, ale i jego niezależne potwierdzenie (np. w postaci certyfikatu). Wystandaryzowanie niniejszej kwalifikacji pozwoli na weryfikację fachowców, którzy zasilą ekipy w zakładach produkcyjnych, działających w branży HVAC. Możliwość potwierdzenia umiejętności, wiedzy i kompetencji wpłynie pozytywnie na rozwój rynku pracy - biorąc pod uwagę skalę przyrostu infrastruktury, można założyć, że posiadanie potwierdzonej kwalifikacji przełoży się na zdobycie zatrudnienia. Standaryzacja powinna przyczynić się do upowszechnienia atrakcyjnej zawodowo profesji. Jest to szansa m.in. dla poszukujących alternatywy na rynku pracy lub przygotowujących się aktualnie do wejścia na ten rynek.

Kwalifikacja wykazuje podobieństwa z kwalifikacjami funkcjonującymi w klasyfikacji zawodów szkolnych: MEC.01. Wykonywanie i naprawa wyrobów z blachy i profili kształtowych, MEC.07. Wykonywanie i naprawa elementów wyrobów oraz prostych części maszyn, urządzeń i narzędzi, BUD.03. Wykonywanie robót dekarsko-blacharskich. W odniesieniu do szkolnictwa zawodowego, kwalifikacja "Prefabrykacja pojedynczych i seryjnych elementów blaszanych instalacji HVAC" stanowi uzupełnienie obszarów: mechanicznego i budowlanego. Ma multidyscyplinarny zakres, nakierowany na konkretne czynności i procesy. Stanowi więc poszerzenie w/w obszarów. W Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji brak jest kwalifikacji o zbliżonym charakterze (stan na 26.08.2020) Różnica między opisywaną kwalifikacją rynkową a wskazanymi powyżej kwalifikacjami, uzyskiwanymi w ramach zawodów szkolnych, polega na innym - multidyscyplinarnym, zakresie efektów uczenia się. Podobieństwa występują w podstawach teoretycznych oraz zasadach przygotowania stanowiska pracy. Pozostałe efekty uczenia się skoncentrowane są na specyficznych elementach i umiejętnościach, nakierowanych na konkretne procesy i czynności. Odpowiadają one specjalistycznej wiedzy zawodowej oraz umiejętnościom ukierunkowanym na nowoczesne technologie wytwarzania elementów blaszanych dla systemów instalacji HVAC.

1. Metody walidacji
Weryfikacja efektów uczenia się wymaganych dla kwalifikacji rynkowej "Prefabrykacja pojedynczych i seryjnych elementów blaszanych instalacji HVAC" składa się z dwóch etapów: części teoretycznej i części praktycznej. Zaliczenie części teoretycznej jest warunkiem dopuszczenia do części praktycznej. Część teoretyczna polega na weryfikacji efektów uczenia się zawartych w zestawie 1. W części tej stosuje się metodę testu teoretycznego, która może być uzupełniona wywiadem swobodnym (rozmową z komisją walidacyjną). Część praktyczna polega na weryfikacji efektów uczenia się zawartych w zestawach 2 i 3. Stosuje się w niej metodę obserwacji w warunkach symulowanych lub rzeczywistych połączoną z rozmową z komisją walidacyjną.

2. Zasoby kadrowe
Weryfikację efektów uczenia się przeprowadza komisja walidacyjna. Komisja składa się z minimum 2 członów. Każdy z członków komisji walidacyjnej musi posiadać minimum 5-letnie doświadczenie w zakresie produkcji prefabrykatów blaszanych instalacji HVAC na stanowiskach: brygadzisty lub lidera linii lub gniazda produkcyjnego, kierownika produkcji, technologa produkcji lub stanowiskach równoważnych. Przynajmniej jeden z członków komisji walidacyjnej musi mieć ukończony kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu. Jeden z członków komisji pełni rolę przewodniczącego.

3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne
Instytucja certyfikująca, o której mowa w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, zwana dalej "instytucją certyfikującą", musi posiadać warunki organizacyjne i materialne niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia walidacji w obu częściach: teoretycznej i praktycznej. Instytucja certyfikująca zapewnia:
1) salę lub platformę elektroniczną do przeprowadzenia testu teoretycznego i rozmowy z komisją walidacyjną;
2) pomieszczenie przygotowane do produkcji elementów blaszanych instalacji HVAC spełniające wymagania BHP, wyposażone co najmniej w:
- blachę o grubości do 1,5 mm,
- uszczelki, uszczelniacze, materiały izolacyjne, materiały złączne (m.in. profile, narożniki, gwoździe, nity, śruby),
- zestaw narzędzi do produkcji elementów blaszanych instalacji HVAC, w tym: klucze płaskie, imbusy, końcówki krzyżakowe, nożyce do cięcia blachy, nitownicę, lutownicę, pistolet do silikonu,
- zestaw elektronarzędzi, w tym: wiertarkę, szlifierkę, przecinarkę, wkrętarkę,
- maszyny: gilotynę, zwijarkę, zaginarkę lub prasę krawędziową, profilarkę, falcarkę, zgrzewarkę, żłobiarkę,
- stół montażowy,
- środki ochrony osobistej: nauszniki lub stopery, okulary ochronne,
- instalację elektryczną 230V;
3) pomieszczenie socjalne z szafą na odzież ochronną.
Urządzenia i narzędzia znajdujące się w pomieszczeniu, w którym prowadzona jest walidacja, muszą być sprawne, kompletne i dopuszczone do użytku w zakładzie produkcyjnym, z aktualnym przeglądem technicznym i elektrycznym oraz zgodne z aktualnie stosowanymi technologiami. Osoba przystępująca do walidacji musi być wyposażona w odzież i obuwie ochronne zgodnie z wymaganiami określonymi przez instytucję certyfikującą, uwzględniającymi wymagania BHP. Instytucja certyfikująca nie ma obowiązku zapewniania osobie przystępującej do walidacji odzieży i obuwia ochronnego. Instytucja certyfikująca musi dysponować urządzeniem do wideorejestracji przebiegu części praktycznej walidacji oraz zapewnić archiwizację elektronicznego zapisu przebiegu walidacji, zgodne z wymogami bezpieczeństwa dotyczącymi przechowywania danych osobowych.

4. Etapy identyfikowania i dokumentowania
Nie określa się.

Potwierdzono konieczność rozwijania usług związanych z branżą HVAC (ang. heating, ventilation, air conditioning) zarówno w aspekcie ilościowym, jak i jakościowym. Na instalacje HVAC składają się poszczególne, zintegrowane ze sobą urządzenia, charakterystyczne dla wymienionych branż - ogrzewania, wentylacji oraz klimatyzacji. Ich praca ma kluczowe znaczenie w kwestii zapewnienia optymalnych warunków w budynkach, przy jednoczesnej wydajności energetycznej, a także niskich kosztach ich eksploatacji. W miarę rozwoju postępu technologicznego w budownictwie elementy prefabrykowane dają możliwość przeniesienia części procesu technologicznego do zakładu, co pozwala ograniczyć prace na budowie do etapu montażu. Uzyskuje się przez to przyspieszenie prac, uniezależnienie od warunków pogodowych, podniesienie jakości elementów oraz precyzji wymiarowej. W odniesieniu do szkolnictwa zawodowego, kwalifikacja rynkowa stanowi uzupełnienie obszarów: budowlanego i mechanicznego. Jej odmienność polega na innym - multidyscyplinarnym zakresie efektów uczenia się. Podobieństwa występują w podstawach teoretycznych oraz zasadach przygotowania stanowiska pracy. Pozostałe efekty uczenia się skoncentrowane są na specyficznych umiejętnościach praktycznych, związanych z konkretnymi procesami i czynnościami produkcyjno-montażowymi. Odpowiadają one specjalistycznej wiedzy zawodowej uwzględniającej nowoczesne technologie wytwarzania elementów blaszanych dla systemów instalacji HVAC. Wśród zawodów deficytowych w budownictwie znaleźli się między innymi dekarze i blacharze budowlani, monterzy instalacji budowlanych oraz pracownicy robót wykończeniowych w budownictwie. Obecnie na naszym rynku pracy liczba wykwalifikowanych pracowników produkcyjnych jest wysoce niewystarczająca. Aby sprostać wymaganiom rynku istotne jest nie tylko dostosowanie urządzeń, czy elementów produkcyjnych, ale przede wszystkim posiadanie wykwalifikowanej kadry, która przygotowana jest do samodzielnego wykonywania prefabrykatów instalacji HVAC z blach cienkich. Włączenie kwalifikacji do ZSK powinno mieć w przyszłości przełożenie na jakość usług wykonywanych przez monterów systemów wentylacyjnych. Włączenie kwalifikacji do ZSK rozszerza możliwości zdobycia kwalifikacji poza szkolnictwem zawodowym, stwarza możliwość lepszego zaspokojenia potrzeb występujących na rynku pracy i daje możliwość zatrudnienia w rozwijającym się segmencie instalacji HVAC o trwałych perspektywach.