Prowadzenie spływów kajakowych

Uzyskaniem kwalifikacji szczególnie zainteresowani mogą być: - pracownicy wypożyczalni kajaków oraz przedsiębiorcy działający w branży turystyki wodnej; - nauczyciele w systemie oświaty; - członkowie klubów kajakarstwa powszechnego; - studenci i absolwenci uczelni wyższych (AWF-ów); - osoby, które ukończyły kursy lub szkolenia w obszarze kajakarstwa, które chcą potwierdzić swoje kwalifikacje.

Warunkiem przystąpienia do walidacji jest przedstawienie dokumentów poświadczających: - ukończenie kursu udzielania pierwszej pomocy w wymiarze nie mniejszym niż 8 godzin, nie wcześniej niż na 3 lata przed przystąpieniem do walidacji, zawierającego następujące treści: - ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku, - ocena stanu poszkodowanego, - podstawowe zabiegi resuscytacyjne (BLS), - stany nagłe (urazy, krwotoki zewnętrzne, omdlenia, wstrząs), - rozpoznawanie oraz postępowanie przy objawach udaru cieplnego oraz hipotermii, - pisemne oświadczenie osoby przystępującej do walidacji o braku przeciwwskazań zdrowotnych do uprawiania kajakarstwa rekreacyjnego, - pisemne oświadczenie osoby przystępującej do walidacji o umiejętności pływania wpław, - ukończone 18 lat. Osoba przystępująca do walidacji musi posiadać: w pełni wyposażony kajak jednoosobowy, wiosło, kamizelkę asekuracyjną lub ratunkową, kask, obuwie pozwalające na wchodzenie do wody przy każdym rodzaju dna, odzież chroniącą przed wyziębieniem organizmu podczas kontaktu z wodą oraz indywidualne wyposażenie ratownicze, w tym co najmniej rzutkę, patent, taśmę z karabinkiem.

Osoba posiadająca kwalifikację może organizować i prowadzić spływy kajakowe na szlakach nizinnych oraz górskich o trudności do WW1. W tym zakresie działania może dalej rozwijać się zawodowo doskonaląc i dostosowując swoje umiejętności przewodnickie do innych rodzajów kajakarstwa. Prowadzenie grup spływowych na rzekach górskich o stopniu trudności powyżej WW1 oraz grup spływowych na morzu wymagają zdecydowanie innego przygotowania technicznego, innego rodzaju organizacji grupy oraz innych umiejętności nie wymaganych na szlaku nizinnym np. nawigacja przy pływaniu na morzu lub organizacja asekuracji w miejscach niebezpiecznych na rzece górskiej. Wydaje się, ze w takich potencjalnych przypadkach, uzyskiwania kwalifikacji w kajakarstwie morskim lub górskim, omawiana kwalifikacja na szlaku nizinnym byłaby tylko koniecznym warunkiem przystąpienia do walidacji. Innym kierunkiem rozwoju osoby o omawianej kwalifikacji, może być działalność szkoleniowa w dziedzinie turystyki i rekreacji kajakowej. Posiadanie określonych umiejętności technicznych czy też doświadczenie w prowadzeniu grup spływowych nie oznacza jeszcze, że posiada się zdolność przekazywania tej wiedzy innym osobom. Konieczność posiadania określonych umiejętności dydaktycznych, znajomość procesów nauczania w kajakarstwie rekreacyjnym zależności między nimi oraz metodyk nauczania daje zupełnie nowy obszar rozwoju dla osoby o kwalifikacjach przewodnickich.

Certyfikat jest ważny bezterminowo.

Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, opublikowany 28 grudnia 2018 r przez GUS, w dziale Kultura, Turystyka i Sport, podaje dane dotyczące imprez kajakowych zrealizowanych na przestrzeni ostatnich ośmiu lat. Porównując dane z roku 2010, z danymi za rok 2018 okazuje się, że pomimo nieznacznego wzrostu liczby imprez kajakowych (około 4%) liczba uczestników zmalała o około 18%. To samo zjawisko, drastycznego spadku uczestników imprez kajakowych, obserwowane jest również w wewnętrznych sprawozdaniach pionu rekreacyjnego (Kajakarstwo dla Wszystkich) Polskiego Związku Kajakowego. Czy dane te wskazują na spadek popularności kajakarstwa rekreacyjnego w Polsce? Otóż odpowiedź brzmi, że zdecydowanie nie. Zmienia się tylko forma uprawiania rekreacji kajakowej. Deregulacja Instruktora Rekreacji Ruchowej oraz swoboda w działalności gospodarczej spowodowały, że na każdej rzece, na każdym szlaku kajakowym pojawiły się dziesiątki wypożyczalni sprzętu kajakowego. W konsekwencji na takich szlakach jak Pilica, Brda, Krutynia w ciągu jednego letniego weekendu pływa więcej osób niż w ciągu roku na wszystkich imprezach kajakowych podsumowanych w Roczniku Statystycznym. Z punktu widzenia popularności rekreacji kajakowej jest to efekt pozornie bardzo korzystny. Niestety pomiędzy tymi dwoma formami uprawiania rekreacji kajakowej zachodzi istotna różnica. Rekreacyjne Imprezy kajakowe organizowane pod egidą PZKaj/PTTK są obudowane przez wykwalifikowaną kadrę, która potrafi poprowadzić nawet duże grupy spływowe złożone z uczestników, niekoniecznie przygotowanych do pływania kajakiem, na często trudnych technicznie i uciążliwych szlakach kajakowych. Możliwości takiej nie oferują wypożyczalnie sprzętu kajakowego. W zdecydowanej większości nie dysponują kadrą, stąd grupy spływowe wypuszczane są na szlak bez jakiejkolwiek opieki wykwalifikowanych osób. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest to, że właściciele wypożyczalni, chcąc utrzymać potencjalnych klientów, zapewnić chociażby w minimalnym stopniu bezpieczeństwo na wodzie, ale również w trosce o własny sprzęt przygotowują szlak pod kątem najmniej sprawnych uczestników grup spływowych. Przygotowanie to polega na usunięciu z koryta rzeki wszystkich elementów (np. drzew, wodorostów, zwisających gałęzi) mogących, przy braku umiejętności, utrudniać spływ. W efekcie dochodzi do dewastacji środowiska naturalnego, nierzadko również na terenach prawnie chronionych. Rzeka staje się "autostradą", niemającą nic wspólnego z naturą. Zresztą do takiego stanu przyczyniają się również sami uczestnicy spływu, którzy przy braku jakichkolwiek wskazówek dotyczących techniki pływania, muszą sobie sami radzić z warunkami na rzece. Sytuacje takie nie miałyby miejsca, gdyby grupę spływową prowadził odpowiednio wykwalifikowana osoba. Potrzebę taką obserwuje się zarówno ze strony wypożyczalni jak i uczestników spływu. Coraz częściej klient wypożyczalni, wzorem możliwości oferowanych w rozwiniętych systemach rekreacji kajakowej, np. Wielka Brytania, Szwecja, Islandia, oczekuje pełnej obsługi, a nie tylko samego sprzętu. Włączenie kwalifikacji z tego obszaru do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji i umożliwienie jej potwierdzania byłoby odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowaną kadrę. Należy jednak mieć świadomość tego, że przygotowanie osoby, potrafiącej bezpiecznie poprowadzić grupę spływową, zapewnić uczestnikom zadowolenie i satysfakcję ze zrealizowanego spływu, jest procesem stosunkowo długotrwałym. Wymaga od kandydata nie tylko doskonale opanowanej techniki pływania, umiejętności udzielenia pomocy (ratownictwo kajakowe), ale także określonych cech interpersonalnych, niezbędnych wręcz w sytuacjach kryzysowych na szlaku. Tymczasem brak, poza wąskim, klubowym środowiskiem kajakowym, jednoznacznych kryteriów dotyczących kompetencji osoby prowadzącej spływ, co wykorzystują firmy, oferując często jedno-, dwudniowe szkolenia pseudoinstruktorów, których jedyną kompetencją jest posiadanie zaświadczenia o ukończeniu kursu. Włączenie kwalifikacji do ZSK byłoby odpowiedzią na takie działania. Liczne kursy i szkolenia, które nie podlegają żadnej kontroli, przestałyby mieć rację bytu, a przynajmniej można byłoby je odnosić do pewnego standardu obowiązującego w Polsce. Niezależnie od powyższego, włączenie wnioskowanej kwalifikacji do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji umożliwi wdrożenie instrumentu porównywania kwalifikacji uzyskiwanych w innych krajach europejskich. Będzie spójne z międzynarodowymi trendami przypisywania poziomów ram kwalifikacji w zgodzie z Sektorowymi Ramami Kwalifikacji w Sporcie. W tym zakresie od roku 2010, w pionie rekreacyjnym PZKaj, prowadzi się prace zmierzające do standaryzacji kwalifikacji instruktora - przewodnika kajakowego. Bazą do tych prac są światowe systemy szkolenia kajakowego. Jednak kajakarstwo rekreacyjne w Polsce ma swoją wyraźną specyfikę powodującą, że nie wszystkie rozwiązania tam stosowane są możliwe do wdrożenia. W Polsce największą popularnością cieszą się kajaki dwuosobowe. Jest to ewenement w skali światowej, gdzie zazwyczaj mówi się o kajakach jednoosobowych. To powoduje, że kompetencje polskiego instruktora muszą się nieco różnić od kompetencji w innych systemach spotykanych na świecie. Jest natomiast oczywistym fakt, że podobnie jak we wszystkich innych systemach światowych, musi zaistnieć podział kwalifikacji odpowiednio do uprawianego rodzaju kajakarstwa: nizinne, morskie, górskie. Jest to zupełne novum w polskiej praktyce kajakowej. Toteż mówiąc o wnioskowanej kwalifikacji mamy na myśli tylko kajakarstwo nizinne. W Polsce jest to najbardziej masowy rodzaj kajakarstwa, w którym na rynku pracy najboleśniej odczuwa się brak standaryzacji kwalifikacji.

Część efektów uczenia się zawartych we wszystkich zestawach może być osiągana w toku studiów na kierunkach: wychowanie fizyczne, sport, rekreacja ruchowa lub pokrewnych. Osiąganie efektów uczenia się zdefiniowanych dla powyższej kwalifikacji w toku studiów uwarunkowane jest doborem treści kształcenia przez poszczególne uczelnie oraz poziomem przygotowania praktycznego absolwentów.

1. Etap weryfikacji 1.1. Metody Na etapie weryfikacji dopuszczalne są następujące metody walidacji: - obserwacja w warunkach symulowanych lub rzeczywistych, - wywiad, rozmowa z komisją walidacyjną, zwaną dalej "komisją", - prezentacja Część lub całość efektów uczenia się może być potwierdzona metodą analizy dowodów i deklaracji. Dowodem potwierdzającym zestaw efektów uczenia się nr 1 i nr 3 jest posiadanie aktualnych kwalifikacji Przewodnika Turystyki Kajakowej Polskiego Związku Kajakowego (PZKaj), kwalifikacji Przodownika Turystyki Kajakowej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK) stopnia minimum III lub innych kwalifikacji wewnątrz- organizacyjnych o tożsamych wymaganiach. Dowodem potwierdzającym zestaw efektów uczenia się nr 1, nr 2 i nr 4 jest posiadanie aktualnego certyfikatu ukończenia kursu kajakowego w systemie szkoleń akademickich klubów kajakowych. Dowodem potwierdzającym zestaw efektów uczenia się nr 1, nr 2 (w zakresie efektu uczenia się 1. "Demonstruje pozycję w kajaku oraz umiejętność pływania po prostej do przodu i do tyłu oraz przemieszczanie bokiem" i 2. "Demonstruje techniki skręcania w obie strony"), nr 3 (w zakresie efektów uczenia się: 1. "Omawia elementy spływu mające wpływ na bezpieczeństwo małej grupy spływowej", 2. "Charakteryzuje budowanie relacji z grupą spływową", 3. "Przygotowuje program spływu kajakowego", 4. "Prowadzi odprawę przed zejściem na wodę", 5. "Przygotowuje uczestników do spływu" i 6. "Prowadzi instruktaż z techniki wiosłowania i pływania kajakiem") jest dyplom ukończenia Akademii Wychowania Fizycznego (AWF) na kierunku turystyka i rekreacja lub podobnym, o zbliżonym profilu kształcenia. Dowodem potwierdzającym wszystkie efekty uczenia się jest posiadanie aktualnych kwalifikacji Instruktora Turystyki Kajakowej PZKaj lub Starszego Instruktora Turystyki Kajakowej PZKaj lub innych kwalifikacji wewnątrzorganizacyjnych o tożsamych wymaganiach. 1.2. Zasoby kadrowe Komisja składa się z 3 osób. Każdy z członków komisji musi spełniać następujące wymagania: - posiadać pełną kwalifikację z co najmniej 6 poziomem PRK, - posiadać kwalifikację rynkową z poziomem 4 PRK "Prowadzenie spływów kajakowych", - być aktywnym Starszym Instruktorem Turystyki Kajakowej PZKaj lub osobą o tożsamych kwalifikacjach kajakowych, - posiadać poświadczone doświadczenie w zakresie szkolenia kajakowego oraz egzaminowania z umiejętności kajakowych. Ponadto co najmniej 1 z członków komisji posiada doświadczenie w zakresie działań związanych z wdrażaniem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. 1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne Weryfikacja efektów uczenia się będzie przebiegać w dwóch częściach: praktycznej i teoretycznej, przy czym ich kolejność nie ma znaczenia. Weryfikacja wszystkich efektów uczenia się powinna odbyć się w okresie nie dłuższym niż 2 lata. W części teoretycznej, za pomocą metody wywiadu i prezentacji, weryfikacji podlegają efekty uczenia się: - 1. "Opisuje zjawiska występujące na naturalnych akwenach i ich wpływ na bezpieczeństwo pływania" i 2. "Wyjaśnia zasady doboru i eksploatacji sprzętu pływającego oraz wyposażenia" z zestawu nr 1, - 1. "Omawia elementy spływu mające wpływ na bezpieczeństwo małej grupy spływowej", 2. "Charakteryzuje budowanie relacji z grupą spływową" i 8. "Opisuje specyfikę prowadzenia dużych grup spływowych (imprezy kajakowe, imprezy integracyjne, wycieczki komercyjne)" z zestawu nr 3, - 2. "Omawia zagadnienia organizacji asekuracji oraz ratownictwa" z zestawu nr 4. W części drugiej, za pomocą metody obserwacji w warunkach symulowanych (w tym techniką zadania praktycznego) lub rzeczywistych (obserwacja towarzysząca - na rzece osoba walidująca w kajaku), weryfikacji podlegają efekty uczenia się: - 3. "Demonstruje mocowanie sprzętu" z zestawu nr 1, - wszystkie efekty uczenia się z zestawu nr 2, - 3. "Przygotowuje program spływu kajakowego", 4. "Prowadzi odprawę przed zejściem na wodę", 5. "Przygotowuje uczestników do spływu", 6. "Prowadzi instruktaż z techniki wiosłowania i pływania kajakiem", 7. "Prowadzi małą grupę spływową" z zestawu nr 3 oraz - 1. "Demonstruje techniki autoratownictwa", 3. "Demonstruje umiejętność posługiwania się środkami ratunkowymi", 4. "Demonstruje kajakowe techniki ratownicze" z zestawu nr 4 Instytucja certyfikująca musi zapewnić: - dostęp do naturalnego akwenu z wodą stojącą, - dostęp do minimum kilometrowego odcinka rzeki o prędkości przepływu minimum 1 m/s mierzonej w nurcie, na którym występują bystrza, cofki i zwałki oraz drzewa, umoż- liwiające demonstrację różnych technik zwałkowych, - miejsce i sprzęt multimedialny - niezbędne do przeprowadzenia prezentacji, - grupę uczestników spływu (minimum 5 osób), którą mogą stanowić inni kandydaci podchodzący do walidacji. Osoba przystępująca do walidacji powinna posiadać w pełni wyposażony kajak jednoosobowy, wiosło, kamizelkę asekuracyjną lub ratunkową, kask, obuwie pozwalające na wchodzenie do wody przy każdym rodzaju dna, odzież chroniącą przed wyziębieniem organizmu podczas kontaktu z wodą oraz indywidualne wyposażenie ratownicze, w tym co najmniej rzutkę, patent, taśmę z karabinkiem. 2. Etapy identyfikowania i dokumentowania Nie określa się warunków dla etapów identyfikowania i dokumentowania.

W konsultacjach ze środowiskami zainteresowanymi kwalifikacją uzyskano 3 opinie dotyczące projektu kwalifikacji, wszystkie aprobujące projekt. Dodatkowo specjaliści potwierdzili zapotrzebowanie społeczne na kwalifikację. Wnioskodawca udzielił wyczerpującej odpowiedzi na wszystkie pojawiające się wątpliwości, jednocześnie dokonując wymaganych poprawek. Ostatecznie projekt uzyskał pozytywną ocenę Rady ds. Kształcenia i Doskonalenia Kadr Kultury Fizycznej.