Optymalizacja procesu szkolenia w piłce siatkowej

Uzyskaniem kwalifikacji mogą być zainteresowane osoby posiadające kwalifikację z zakresu piłki siatkowej z poziomem PRK 5 "Planowanie i realizacja procesu treningowego w piłce siatkowej" (https://kwalifikacje.gov.pl/k…).

Do walidacji może przystąpić osoba, która posiada kwalifikację pełną z poziomem 6 PRK i kwalifikację cząstkową "Planowanie i realizacja procesu treningowego w piłce siatkowej" (poziom 5 PRK) (https://kwalifikacje.gov.pl/k…) lub inną kwalifikację z obszaru piłki siatkowej z minimum 5 EQF.
Ponadto, aby osoba mogła przystąpić do walidacji, musi prowadzić szkolenie drużyny sportowej przez okres minimum 3 lat od uzyskania przez nią certyfikatu "Planowanie i realizacja procesu treningowego w piłce siatkowej" (poziom 5 PRK) (https://kwalifikacje.gov.pl/k…)lub innej kwalifikacji z obszaru piłki siatkowej z 5 EQF, z wyjątkiem osób, które uzyskały ww. kwalifikację na podstawie przedłożonego dyplomu trenera piłki siatkowej drugiej klasy wydanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów albo dyplomu uzyskanego po zakończeniu kursów, które rozpoczęły się za zgodą ministra właściwego do spraw sportu przed wejściem w życie ww. ustawy, lub dyplomu "Trenera piłki siatkowej PZPS".

Osoba posiadająca kwalifikacje może:
- Ubiegać się o uzyskanie licencji Polskiego Związku Piłki Siatkowej (PZPS);
- Prowadzić szkolenie drużyn sportowych w ramach rozgrywek PZPS, Wojewódzkich Związków Piłki Siatkowej, Polskiej Ligi Siatkówki, w tym szkolnych, młodzieżowych (po uzyskaniu licencji PZPS);
- Prowadzić zajęcia w szkole (po spełnieniu wymogów zatrudniania nauczycieli) skoncentrowane na piłce siatkowej i jej odmianach oraz prowadzić drużyny w rozgrywkach szkolnych;
- Prowadzić szkolenia i rozgrywki amatorskie w tym w ramach różnych stowarzyszeń;
- Prowadzić kursy, szkolenia i konferencje z zakresu treningu sportowego w piłce siatkowej;
- Pełnić rolę doradcy, eksperta w zakresie treningu sportowego w piłce siatkowej.

Certyfikat ważny jest bezterminowo

Piłka siatkowa halowa i siatkówka plażowa należą do grupy sportów zespołowych, które cieszą się dużą popularnością w różnych środowiskach lokalnych i krajowych. Uczestniczenie 221 federacji narodowych w rozgrywkach zarówno kontynentalnych, jak i światowych świadczy o dużej popularności tego sportu na świecie .

W Polsce funkcjonuje ok. 900 klubów siatkarskich, ok. 36.500 zawodników (licencje), ok. 1.900 trenerów i instruktorów (posiadających licencje). Dane na podstawie Ogólnopolskiego Systemu Ewidencji Klubów i Zawodników (OSEKiZ), będącego własnością Polskiego Związku Piłki Siatkowej. Dane te są corocznie uaktualniane i przekazywane do Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Aktualnie posiadane uprawnienia trenerskie i instruktorskie w piłce siatkowej uprawniają do uzyskania licencji i prowadzenia zespołu na każdym poziomie rozgrywek. Niestety tylko niewielki proc. absolwentów Akademii Wychowania Fizycznego decyduje się na pracę w zawodzie, co powoduje, że brak jest wykwalifikowanych szkoleniowców w klubach siatkarskich.

Dotychczasowe formy kształcenia polegające na obowiązku uczestniczenia w stacjonarnych kursach bardzo utrudniają korzystanie z tej oferty aktywnym zawodniczkom i zawodnikom ligowym oraz reprezentacyjnym, którzy powinni stanowić podstawę przyszłych kadr trenerskich. Podobnie pracujący nauczyciele wychowania fizycznego nie zawsze dysponują zarówno czasem, jak i środkami finansowymi na wielotygodniowe pobyty na kursach. W związku z powyższym, możliwość zdobycia kwalifikacji bez względu na sposób nabycia wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych jest odpowiedzią na potrzeby potencjalnych kandydatów na trenerów.

Wykwalifikowana kadra szkoleniowa spełnia ważną rolę na każdym etapie rozwoju kariery sportowej dzieci, młodzieży i dorosłych w ramach klubów sportowych, Siatkarskich Ośrodków Szkolnych, klas sportowych, szkół mistrzostwa sportowego oraz Szkolnych Klubów Sportowych i reprezentacji narodowych.

Potencjał rozwojowy piłki siatkowej w rozumieniu pojawiających się nowych odmian (np. Park Volley, Snow Volleyball) wskazuje na rosnące zapotrzebowanie na kadrę szkoleniową w tym zakresie.

Sukcesy międzynarodowe osiągane przez zespoły klubowe i reprezentacyjne w naszym kraju na poziomie młodzieżowym i seniorskim również obligują do ustawicznego kształcenia kolejnych kadr trenerskich mających kompetencje do efektywnego przygotowania graczy do współzawodnictwa.

Osoby posiadające niniejszą kwalifikację mogą wspierać zainteresowanie dzieci sportem na etapie wczesnoszkolnym, realizując tym samym założenia "Programu Rozwoju Sportu do roku 2020". Program wskazuje również, że jednym z kluczowych warunków dla efektywnego procesu szkolenia jest dostępność wykwalifikowanej kadry trenerskiej.

Zalecenia dotyczące najważniejszych wyzwań w sporcie przedstawił również Parlament Europejski w "Sprawozdaniu w sprawie europejskiego wymiaru sportu" ("Sprawozdanie w sprawie europejskiego wymiaru sportu", 18.11.2011 r. (2011/2087(INI)). Dokument identyfikuje konieczne obszary interwencji oraz rekomenduje podjęcie działań m.in. państwom członkowskim. Zalecenia te pokrywają się z "Programem Rozwoju Sportu do roku 2020" w takich obszarach jak m.in. rola kształcenia i odpowiednich kwalifikacji trenerów.

Ponadto proces walidacji przewidziany w niniejszej kwalifikacji może przyczynić się do rozwoju wolontariatu w sporcie. Kwalifikacja będzie umożliwiała potwierdzanie kompetencji , niezależnie od drogi ich uzyskania (droga formalna, poza- i nieformalna). Tym samym będzie zachęcała osoby wybierające drogę pozaformalną i nieformalną do wspierania sportu w celu uzyskania odpowiednich kompetencji.

Ponadto osoby nieregularnie uprawiające sport często potrzebują dodatkowej motywacji w postaci zorganizowanej formy aktywności. Wsparcie trenera lub instruktora jest nie tylko czynnikiem motywującym do bardziej regularnego podejmowania aktywności fizycznej, lecz czasem również warunkiem niezbędnym do bezpiecznego wykonywania ćwiczeń oraz satysfakcji z ich wykonywania. Wsparciem motywacyjnym jest również podejmowanie aktywności fizycznej w grupie, której zorganizowanie jest dla wielu osób dorosłych sporym utrudnieniem. W związku z powyższym należy dążyć do ogniskowania zorganizowanych form aktywności fizycznej wokół obiektów infrastruktury sportowo-rekreacyjnej na poziomie lokalnym. Do najważniejszych działań w ramach powyższego kierunku interwencji należą: promocja idei wolontariatu sportowego, również jako etapu w kształceniu trenerów, sędziów i innych przedstawicieli kadr sportu.

Konieczność podnoszenia kompetencji kadr sportu wynika ze zdiagnozowanych niedostatków i potrzeb w tym obszarze. Dotyczy to zarówno braku odpowiedniego przygotowania do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego na różnych szczeblach edukacji, jak i niewystarczających kompetencji po stronie animatorów, instruktorów oraz trenerów, również tych pracujących w sporcie wyczynowym. Efekt w postaci zwiększenia kompetencji wymienionych grup zawodowych można osiągnąć zarówno w toku edukacji formalnej, jak i po jej zakończeniu, w ramach kształcenia ustawicznego.

Włączenie niniejszej kwalifikacji do ZSK nie tylko podniesie jakość kształcenia kadr sportu w Polsce, ale i zwiększy ich konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Ułatwi bowiem udokumentowanie kwalifikacji nabytych w różnych krajach.

W piłce siatkowej prowadzone są rozgrywki na poziomie krajowym jak i międzynarodowym zarówno dla osób niepełnosprawnych, jak i dla osób starszych (oldboyów). Polska siatkówka odnosi znaczne sukcesy międzynarodowe w postaci 12 medali reprezentacji seniorskich kobiet i mężczyzn (od 2003 roku), ok. 40 medali reprezentacji juniorskich (od 1995 roku) w siatkówce halowej i ok. 80 medali w siatkówce plażowej (od 2005 roku). Źródło danych - Polski Związek Piłki Siatkowej. Poprawa infrastruktury sportowej, form szkolenia oraz zwiększenie środków finansowych przeznaczonych na szkolenie dzieci i młodzieży oraz reprezentacji seniorskich znacząco wpłynęło na rozwój dyscypliny.

Wyniki sportowe na arenie krajowej i międzynarodowej zwiększyły zainteresowanie dzieci sportem zarówno na etapie wczesnoszkolnym (rozgrywki Kinder + Sport) oraz młodzieży (rozgrywki reprezentacyjne, klubowe, szkolne itp.). Piłka siatkowa jako gra zespołowa odgrywa ważną rolę w procesach socjalizacji grup społecznych na różnych poziomach lokalnych. Tym samym popularyzacja zdrowego trybu życia zarówno w okresie letnim (siatkówka plażowa) jak i poza nim (siatkówka halowa) staje się rzeczywistością, na którą niezmiernie ważny wpływ mogą mieć wykształcone kadry trenerskie. Na ich rozwój pozytywnie wpłynie działalność trenerów doświadczonych, posiadających potwierdzone umiejętności związane ze wsparciem młodszych kadr i przekazywaniem im wiedzy.

1. Etap weryfikacji

1.1. Metody
W weryfikacji efektów uczenia się dopuszcza się następujące metody:
- test teoretyczny,
- analiza dowodów i deklaracji,
- wywiad swobodny z komisją walidacyjną, zwaną dalej "komisją".
Weryfikacja efektów uczenia się składa się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej. W części teoretycznej wykorzystuje się metodę testu teoretycznego. W części praktycznej wykorzystuje się metody analizy dowodów i deklaracji oraz wywiad swobodny z komisją.
Zaliczenie części teoretycznej jest warunkiem przystąpienia do części praktycznej.
W części teoretycznej weryfikacji podlegają:
- wszystkie efekty uczenia się opisane w zestawie 2 "Charakteryzowanie teoretycznych aspektów zarządzania współpracującym zespołem zadaniowym",
- następujący efekt uczenia się w zestawie 3 "Zarządzanie własnym rozwojem zawodowym":
- "Omawia znaczenie rozwoju zawodowego".
W części praktycznej weryfikacji podlegają:
- wszystkie efekty uczenia się opisane w zestawie 1 "Projektowanie i realizacja autorskiej koncepcji treningowej",
- następujące efekty uczenia się w zestawie 3 "Zarządzanie własnym rozwojem zawodowym":
- "Aktualizuje i poszerza wiedzę",
- "Organizuje własny rozwój zawodowy".
Dowodami na uzyskanie efektów uczenia się w części praktycznej mogą być np.:
- dziennik treningowy,
- wyniki i rodzaje sprawdzianów,
- arkusze obserwacji,
- raporty podsumowujące pracę szkoleniową,
- opisy cech charakteryzujących zawodników,
- artykuły naukowe i profesjonalne z zakresu piłki siatkowej,
- zaświadczenia i dyplomy,
- inne publikacje dotyczące piłki siatkowej,
- praca pisemna oparta o przykład (ang. case study).
Uznanie wszystkich efektów uczenia się wskazanych dla kwalifikacji może nastąpić na podstawie:
- przedłożonego dyplomu trenera piłki siatkowej pierwszej klasy wydanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. poz. 829) albo
- dyplomu uzyskanego po zakończeniu kursów trenera pierwszej klasy, które rozpoczęły się za zgodą ministra właściwego do spraw sportu przed wejściem w życie ww. ustawy.

1.2. Zasoby kadrowe
Weryfikację przeprowadza komisja. Komisja składa się z 3 osób, w tym przewodniczącego komisji.
Każdy z członków:
- posiada co najmniej dyplom trenera piłki siatkowej pierwszej klasy wydany przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów lub kwalifikację "Optymalizacja procesu szkolenia w piłce siatkowej" (trener piłki siatkowej pierwszej klasy / Senior Volleyball Coach, poziom 6 PRK),
- posiada kwalifikację pełną z poziomem co najmniej 6 PRK.
Co najmniej 1 z członków komisji posiada doświadczenie w zakresie działań związanych z wdrażaniem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne
W celu przeprowadzenia weryfikacji wiedzy teoretycznej instytucja certyfikująca zapewnia warunki umożliwiające każdej osobie przystępującej do walidacji samodzielną pracę.
Instytucja certyfikująca musi zapewnić możliwość odwołania się od każdego etapu walidacji.

Projekt kwalifikacji był opiniowany w ramach konsultacji środowiskowych oraz specjalistów oceniających społeczno-gospodarcze zapotrzebowanie na kwalifikację. W sumie otrzymano 7 opinii, częściowo z uwagami, do których merytorycznie i wyczerpująco odniósł się wnioskodawca. Jeden z opiniodawców dostrzegł, że kwalifikacja idealnie wpisuje się w potrzeby środowiska siatkarskiego. Jest to jedna z trzech opracowanych kwalifikacji, razem stanowią spójny obraz ścieżki rozwoju kompetencji wymaganych dla kadry trenerskiej w piłce siatkowej. Projekt kwalifikacji uzyskał pozytywną opinię Rady do spraw Kształcenia i Doskonalenia Kadr Kultury Fizycznej.