Diagnozowanie, planowanie i prowadzenie terapii integracji sensorycznej

Kwalifikacja skierowana jest do pracowników ochrony zdrowia i edukacji. Osobami szczególnie zainteresowanymi kwalifikacją mogą być: lekarze, pielęgniarki, położne, logopedzi, psycholodzy, fizjoterapeuci, pedagodzy, nauczyciele, terapeuci zajęciowi.

Kwalifikacja pełna na poziomie 7 PRK. Udokumentowane co najmniej roczne (min. 200 godzin) doświadczenie w diagnozowaniu procesów integracji sensorycznej i prowadzeniu terapii zaburzeń integracji sensorycznej.

Osoba posiadająca kwalifikację może znaleźć zatrudnienie w przychodniach lekarskich i rehabilitacyjnych, prywatnych gabinetach terapeutycznych oraz innych placówkach ochrony zdrowia. Osoba posiadająca kwalifikację po spełnieniu wymagań przewidzianych odrębnymi przepisami może pracować jako nauczyciel pracujący metodą integracji sensorycznej w żłobkach, przedszkolach, szkołach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Ponadto osoba posiadająca tę kwalifikację może podejmować współpracę z innymi podmiotami, np. fundacjami, stowarzyszeniami, domami opieki, domami dziecka, placówkami opiekuńczo-terapeutycznymi, ośrodkami pomocy społecznej.

Certyfikat ważny jest 5 lat. Warunkiem przedłużenia ważności certyfikatu jest udokumentowanie diagnozowania procesów integracji sensorycznej oraz planowania i prowadzenia terapii zaburzeń integracji sensorycznej w wymiarze co najmniej 200 godzin rocznie.

Polskie Stowarzyszenie Terapeutów Integracji Sensorycznej ma ponad 20-letni dorobek w pracy na rzecz integracji sensorycznej i jej wpływie na życie człowieka. W tym czasie wykształciło 5000 terapeutów (źródło archiwum PSTIS SI). W Polsce istnieją także inne podmioty kształcące terapeutów SI. Wszystkie te osoby będą potencjalnie zainteresowane potwierdzeniem kompetencji i uzyskaniem kwalifikacji rynkowej z obszaru diagnozowania i prowadzenia terapii integracji sensorycznej. Stowarzyszenie otrzymuje wiele zapytań dotyczących uzyskiwania potwierdzenia kwalifikacji terapeutów integracji sensorycznej. Zapytania te kierują rodzice dzieci z dysfunkcjami integracji sensorycznej, dyrektorzy placówek zainteresowani zatrudnieniem terapeutów integracji sensorycznej, oraz sami terapeuci integracji sensorycznej. W wyniku zaistniałej potrzeby określenia standardów, z uwagi na brak spójności w programach kształcenia w różnych jednostkach, Stowarzyszenie stworzyło kodeks etyczny terapeuty integracji sensorycznej oraz standardy diagnozy i terapii. Kolejnym krokiem jest określenie wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych, które będą jednolite dla wszystkich. Dlaczego ważne, by była taka kwalifikacja w Polsce. Dotychczas w Polsce nie ma badań, wskazujących na występowanie deficytów integracji sensorycznej w dużej populacji dzieci. Większość badań wskazujących na występowanie dysfunkcji integracji sensorycznej u polskich dzieci, dotyczy niewielkich grup i zakresu wieku. Wiedzę o częstotliwości występowania deficytów integracji sensorycznej u większej populacji dzieci możemy zaczerpnąć z badań prowadzonych w Stanach Zjednoczonych. Zakładamy, iż sytuacja wśród polskich dzieci jest podobna. 1. Ahn RR, Miller LJ, Milberger S, McIntosh DN (2004) Prevalence of parents" perceptions of sensory processing disorders among kindergarten children. American Journal of Occupational Therapy 58: 287-293 - Częstotliwość występowania zaburzeń SPD w populacji dzieci amerykańskich pomiędzy 5-16% : 2. Według badań J. Ayers i W. Dunn było to 5-10% Ayres, 1989; Ermer & Dunn, (rok 1989) 3. Częstość występowania deficytów integracji sensorycznej w populacjach szczególnych : spektrum autyzmu 90% , u dzieci z różnymi typami niepełnosprawności 40-88% Adrien et al., 1993;Dahlgren & Gillberg, 1989; Kientz & Dunn, 1997; Ornitz, Guthrie, & Farley,1977; Talay-Ongan & Wood, 2000. 4. Zaburzenia sensoryczne mogą negatywnie wpływać na zdolności rozwojowe i funkcjonalne, sfery emocji, zachowań motorycznych i umiejętności poznawczych. (Kandel et al.; Shepherd, 1994). Z uwagi na coraz liczniejszą grupę osób z deficytami z zakresu integracji sensorycznej koniecznym jest zapewnienie im dostępu do specjalistów posiadających zweryfikowaną wiedzę i kompetencje w zakresie integracji sensorycznej (np. dzieci przedwcześnie urodzone i z niską masą urodzeniową wymagające terapii) Regularnie zarówno na portalach branżowych, oświatowych, związanych z opieką zdrowia pojawiają się liczne ogłoszenia o pracy dla terapeutów SI, co wskazuje na wysokie zapotrzebowanie rynkowe. Wiele polskich uczelni, m.in. Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, Ateneum-Szkoła Wyższa w Gdańsku organizuje studia podyplomowe z obszaru SI i cały czas rośnie liczba zainteresowanych udziałem, co wskazuje na rosnące zapotrzebowanie społeczne na specjalistów SI.

Obecnie w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji nie występują kwalifikacje o tożsamych lub podobnych efektach uczenia się. Wiedzę potwierdzoną podczas walidacji (zawartą w Zestawie 01) można natomiast częściowo zdobyć na studiach podyplomowych, np. studia Diagnoza i terapia dziecka z zaburzeniami integracji sensorycznej prowadzonych przez Akademię Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, studia Metodyka diagnozy i terapii dla terapeutów integracji sensorycznej prowadzonych przez Ateneum - Szkołę Wyższą w Gdańsku, kursach prowadzonych przez organizacje branżowe, np. Polskie Stowarzyszenie Terapeutów Integracji, Polskie Towarzystwo Terapeutów Integracji Sensorycznej, Centrum Integracji Sensorycznej.

1. Weryfikacja

1.1. Metody Do weryfikacji efektów uczenia się określonych dla kwalifikacji stosuje się następujące metody:
1) test teoretyczny (część I);
2) analiza dowodów i deklaracji (uzupełniona rozmową z komisją walidacyjną) oraz obserwacja w warunkach symulowanych (część II). Analiza dowodów i deklaracji (uzupełniona rozmową z komisją walidacyjną) obejmuje:
a) przedłożenie pisemnego raportu z przeprowadzonej diagnozy, który uwzględnia: wiek badanego, powód zgłoszenia na badanie, wskazanie użytych narzędzi badawczych, ilościowy i jakościowy opis danych uzyskanych po zastosowaniu narzędzi badawczych (w szczególności wywiad z rodzicami lub opiekunem prawnym dziecka, testy, próby kliniczne), wnioski z przeprowadzonego badania, wskazania płynące z wniosków,
b) prezentację filmu, dostarczonego na zabezpieczonym hasłem dysku wraz z pisemną zgodą obojga rodziców lub opiekunów prawnych dziecka, który jest prezentowany podczas rozmowy z komisją walidacyjną, nie jest przechowywany przez komisję walidacyjną i pozostaje w posiadaniu jego autora,
c) przedstawienie raportu ewaluacyjnego wykonanego nie wcześniej niż 6 miesięcy od rozpoczęcia terapii; w badaniu ewaluacyjnym muszą zostać wykorzystane te same narzędzia, które zostały użyte podczas sporządzania raportu, o którym mowa w lit. a,
d) przedłożenie wypełnionej dokumentacji obejmującej: kwestionariusze dotyczące rozwoju sensorycznego, arkusze testów, zapisy z obserwacji prób klinicznych oraz efektów obserwacji spontanicznej i kierowanej przez badającego aktywności dziecka. Wymogi określone w lit. a-d dotyczą tego samego badanego. Obserwacja w warunkach symulowanych stanowi uzupełnienie analizy dowodów i deklaracji i obejmuje przeprowadzenie 3 wybranych losowo testów diagnostycznych.

1.2. Zasoby kadrowe
Weryfikację efektów uczenia się przeprowadza komisja walidacyjna:
1) składająca się z 3 osób, z których każda musi posiadać:
a) minimum wykształcenie wyższe magisterskie (7 PRK),
b) rekomendację podmiotu (stowarzyszenie, towarzystwo) zrzeszającego specjalistów zajmujących się terapią i diagnozą osób z zaburzeniami integracji sensorycznej, posiadającego co najmniej 15 lat doświadczenia w kształceniu terapeutów integracji sensorycznej i liczącego co najmniej 100 członków,
c) minimum 5 lat udokumentowanej, nieprzerwanej pracy diagnostycznej i terapeutycznej metodą integracji sensorycznej,
d) wykształcenie w zakresie diagnozy i terapii metodą integracji sensorycznej potwierdzone certyfikatem ukończenia kursu kwalifikacyjnego (diagnozy i terapii SI) lub zaświadczenie ukończenia studiów podyplomowych, lub uzyskanie kwalifikacji cząstkowej z zakresu diagnozowania i prowadzenia terapii zaburzeń integracji sensorycznej;
2) przewodniczącym komisji walidacyjnej może być osoba posiadająca minimum 10-letnie doświadczenie w zakresie diagnozowania i prowadzenia terapii zaburzeń integracji sensorycznej;
3) co najmniej jeden z członków komisji walidacyjnej w ciągu ostatnich 5 lat przeprowadził minimum 50 godzin zajęć na kursach lub warsztatach, lub konferencjach, lub studiach z zakresu integracji sensorycznej.

1.3. Warunki organizacyjne i materialne
Instytucja certyfikująca musi zapewnić dostęp do:
1) sprzętu multimedialnego;
2) standaryzowanych narzędzi badawczych przebiegu procesów integracji sensorycznej.

2. Identyfikowanie i dokumentowanie
Instytucja certyfikująca zapewnia wsparcie doradcy walidacyjnego. Doradcą walidacyjnym może być osoba, która posiada:
1) wykształcenie wyższe magisterskie (7 PRK);
2) certyfikat ukończenia kursu kwalifikacyjnego (diagnozy i terapii SI) lub zaświadczenie ukończenia studiów podyplomowych, lub uzyskanie kwalifikacji cząstkowej z zakresu diagnozowania i prowadzenia terapii zaburzeń integracji sensorycznej;
3) 5-letnie doświadczenie w zakresie diagnozowania i prowadzenia terapii zaburzeń integracji sensorycznej;
4) wiedzę z obszaru metod walidacyjnych oraz narzędzi diagnostycznych i doświadczenie w ich stosowani

W konsultacjach środowiskowych wniosku wzięło udział 11 podmiotów, w tym 7 (tj. Centrum Terapii Integracja Magdalena Ochocka, Lewandowski Gradek Lewandowska spółka partnerska radców prawnych, Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Ogólnopolski Związek Zawodowy Psychologów, Poradnia Kluczyk, Centrum Terapii Dziecka Sensis oraz Konsultant Krajowy w dziedzinie rehabilitacji medycznej) zaaprobowało wniosek, 3 (tj. Centrum Integracji Sensorycznej, Centrum Medyczne Kamionki (Medkam Anna Michałek), Rehkam Centrum Rehabilitacji i integracji sensorycznej S.C.) wyraziły negatywną opinię, a opinia "Boba Centrum Rehabilitacji i Terapii Bogna Mikołajczak" była niejednoznaczna. W trakcie ww. konsultacji wpłynęły m.in. uwagi dotyczące zmiany nazwy kwalifikacji na: "Diagnozowanie, planowanie i powadzenie terapii metodą integracji sensorycznej", które nie zostały uwzględnione przez wnioskodawcę. Natomiast w wyniku przekazania przez podmioty uwag dotyczących grup osób zainteresowanych kwalifikacją, opis kwalifikacji został w tym zakresie uzupełniony o nauczycieli i terapeutów zajęciowych. Ponadto w toku konsultacji wskazano, aby w wymaganiach dotyczących metod walidacji doprecyzowano rodzaje testów diagnostycznych poprzez wskazanie testów SIPT. Podobne uwagi pojawiły się w stosunku do poszczególnych zestawów efektów uczenia się. Uwagi te nie zostały przyjęte, gdyż Wnioskodawca podkreślił, iż w opisie kwalifikacji wskazano na konieczność stosowania narzędzi wystandaryzowanych, a nie konkretnych narzędzi diagnozy. Jednocześnie jeden z podmiotów zwrócił uwagę, iż w metodach walidacji należy uzupełnić analizę dowodów i deklaracji o wywiad z rodzicami lub opiekunami dziecka i Wnioskodawca przychylił się do tej uwagi.