Rejestr kwalifikacji wobec wyzwań integracji danych o umiejętnościach, kwalifikacjach i zawodach.

Po wystąpieniu wprowadzającym naszego Dyrektora rozpoczęła się dyskusja. Najpierw dotyczyła roli danych w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, w tym danych z rejestru kwalifikacji. Głos wprowadzający do rozmowy dali Agnieszka Marszałek, odpowiedzialna w IBE PIB za prowadzenie i rozwój ZRK, oraz Leopold Będkowski. 

Od czego zaczęli swoje wystąpienie?

W centrum uwagi postawili człowieka. Mówili o tym, z jakimi wyzwaniami na co dzień zmagają się osoby w różnym wieku, które szukają odpowiedzi na pytania: „Jaką szkołę wybrać?”, „Jaki zawód?”, „Co robić po maturze?”, „Gdzie na studia?”, „Co ja potrafię?”, „W jakiej pracy mogę to wykorzystać?”, „Gdzie szukać informacji i wskazówek?”. Trudność mają też osoby, które towarzyszą im w tych wyborach: rodzice, nauczyciele, doradcy zawodowi. 

Tak, nie jest łatwo poruszać się po labiryncie umiejętności, kwalifikacji, zawodów. Wydaje się, że danych jest wiele. Ale czy tworzą jeden obraz? Czy łatwo zobaczyć, co z nich dla każdego z nas wynika? Czy te pytania się pojawiły?

Oczywiście. Posłużyły Agnieszce i Poldkowi do wyjaśnienia, jak unikatowym narzędziem jest Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji. Funkcjonuje na styku edukacji, rynku pracy i doradztwa, łączy te światy, wykorzystując wspólny język i technologię. Język umożliwia odnoszenie tych światów do siebie w sposób użyteczny dla zwykłego człowieka, a technologia, w tym sztuczna inteligencja, to ułatwia.

Jaki jest ten wspólny język?

To język efektów uczenia się (wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych). Jest on zrozumiały dla wszystkich zainteresowanych: nie tylko osób, które się uczą, ale też nauczycieli szkolnych i akademickich, pracodawców, doradców zawodowych, szkoleniowców i innych. Agnieszka wyjaśniła, że integracja danych o edukacji i rynku pracy to duże wyzwanie, z którym się mierzymy. Niezwykle ważna jest również użyteczność rozwiązań, które projektujemy, ich dopasowanie do realnych potrzeb każdego z nas. 

Co jeszcze Agnieszka mówiła o rejestrze?

Pokazała rejestr w liczbach. Dla wielu osób dużym zaskoczeniem było, jak wiele danych gromadzimy i jak skomplikowany jest proces ich integracji. Niektórzy sądzili, że w rejestrze i w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (ZSK) w ogóle są tylko kwalifikacje wolnorynkowe! A przecież to nie jest prawda! Rejestr gromadzi dane o wszystkich kwalifikacjach nadawanych w naszych kraju, w edukacji formalnej (przez szkoły, uczelnie) i poza nią. Zbliżamy się do blisko 20 000 kwalifikacji. Ta liczba zrobiła naprawdę duże wrażenie.

Co było głównym przesłaniem wystąpienia Agnieszki i Poldka?

Pokazali, że rejestr kwalifikacji to coś zdecydowanie więcej niż baza danych – to centralny hub, który z jednej strony umożliwia i usprawnia funkcjonowanie ZSK, z drugiej zaś wspiera rozwój edukacyjny i zawodowy osób w różnym wieku i może towarzyszyć każdemu z nas od przedszkola po okres późnej starości. 

Czy wyjaśnili, na czym polega to wsparcie?

Tak. Dzięki rejestrowi zyskujemy dostęp do krajowej oferty edukacyjnej i wiele pomocnych odpowiedzi na pytania takie jak: „Jakie kwalifikacje są dziś dostępne?”, „Jakie warunki trzeba spełnić, żeby je uzyskać?”, „Gdzie można je uzyskać?”, „Jakie efekty uczenia się stoją za poszczególnymi kwalifikacjami?”, „Przygotowanie do podejmowania jakich działań potwierdzają?”, „W jakim zakresie różne kwalifikacje są do siebie podobne?”. Poza danymi wymaganymi ustawą o ZSK, w rejestrze gromadzimy coraz więcej dodatkowych informacji pomagających lepiej planować edukacyjną i zawodową przyszłość. Dane te są wykorzystywane przez narzędzia cyfrowe, które powstają wokół rejestru, żeby lepiej odpowiedzieć na potrzeby osób w różnym wieku: uczniów, studentów, osób już aktywnych zawodowo lub w trakcie zmiany zawodowej.

Czy podano konkretne przykłady narzędzi?

Tak, była mowa m.in. o „Kompasie Szkolnictwa Branżowego”, który pomaga uczniom w wyborze ścieżki kształcenia zawodowego. Kilka zdań było też o naszej Zeterce, czatbocie, który wspiera użytkowników w poruszaniu się po rejestrze kwalifikacji, a także o powstających „Ścieżkach Rozwoju”. 

Co wyróżnia te narzędzia?

Integrują dane z różnych źródeł i prezentują je w przystępny sposób. „Kompas szkolnictwa branżowego” pokazuje dostępne zawody i szkoły w których można je zdobyć, warunki pracy, zapotrzebowanie na rynku i potencjalne zarobki. Podpowiada także, jakie kwalifikacje wolnorynkowe mogą zdobyć uczniowie. Czatbot ZeteRKa pomaga przejść przez rejestr kwalifikacji na różne sposoby. Jeśli nie wiesz, od czego zacząć, zaproponuje ankietę. Sprawdzi, w jakich warunkach lubisz pracować, jakie zadania wykonywać, co jest dla Ciebie ważne. Na tej podstawie przeszuka rejestr i wskaże kwalifikacje, które najlepiej do Ciebie pasują.

Czas przejść do dyskusji. Kto wziął w niej udział?

Zaprosiliśmy: p. Waldemara Kostrzewę z Politechniki Morskiej w Szczecinie, który m.in. mówił, jak ważna jest informacja dla studentów o możliwości uzyskania dodatkowych kwalifikacji wolnorynkowych, p. Zbigniewa Brzezińskiego z sektorowej rady ds. kompetencji w sektorze komunikacji marketingowej, który zwrócił uwagę na znaczenie atrakcyjnej prezentacji danych i umiejętności prostego mówienia o nich.

A kto brał udział w rozmowie ze strony IBE PIB?

Byli z nami: Jerzy Bielecki, który dziś odpowiada za projekt ReferNet Cedefop Poland, a przez wiele lat pracował jako doradca zawodowy i zmagał się z trudnościami w dostępie do czytelnych, zintegrowanych danych o ofercie edukacyjnej i aktualnej sytuacji na rynku pracy, Tomasz Płachecki, który zajmuje się rozwojem działań związanych z monitoringiem karier absolwentów i absolwentek szkół ponadpodstawowych, i Marcin Będkowski, który w swojej wypowiedzi wspomniał m.in. o wyzwaniach związanych z rozproszeniem i różnorodnością formatów danych, koniecznością stosowania metod przetwarzania języka naturalnego (NLP) i sztucznej inteligencji (AI). 

Co wyniknęło z tej dyskusji?

Była mowa o kilku wyzwaniach związanych z integracją danych, takich jak: wciąż ich duże rozproszenie (dane są tworzone i przechowywane w różnych instytucjach i systemach, co komplikuje ich gromadzenie i analizę. Niektóre zasoby nie są scyfryzowane, przez co są niedostępne lub trudno je uzyskać), różnorodność źródeł i formatów (dane pochodzą z wielu źródeł i występują w różnych formatach, co utrudnia ich połączenie i ujednolicenie), potrzeba wykorzystania technik NLP i AI (przetwarzanie języka naturalnego i sztuczna inteligencja wspierają m.in. tworzenie zasobów, np. słowniki zawodów, informacje o zainteresowaniach), aktualność i kompletność danych, ich wartość dla użytkownika (UX).

Wydaje się, że to była bardzo ciekawa, wielowątkowa i ważna rozmowa. 

Zdecydowanie! Pokazaliśmy, jak nowoczesne narzędzia oparte na technikach sztucznej inteligencji mogą realnie wspierać podejmowanie decyzji edukacyjnych i rozwój kompetencji, jak wiele zależy od współpracy różnych instytucji ze sobą i integracji danych o edukacji i rynku pracy.

Prezentacja:

• W labiryncie umiejętności, kwalifikacji i zawodów. Czy Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji jest potrzebny?
  Agnieszka Marszałek – Liderka projektu „Prowadzenie i rozwój Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji … – ZRK3”
  Leopold Będkowski – Główny ekspert ds. lingwistyki obliczeniowej i rozwoju działań z obszaru AI
  (pobierz PDF)

#FunduszeUE

Konferencja zorganizowana była przez Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy  w ramach projektu „Prowadzenie i rozwój Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji jako narzędzia wspierającego uczenie się przez całe życie (ZRK3)”, FERS.01.08-IP.05-0003/23.