Kwalifikacja wolnorynkowe (dawniej rynkowe) funkcjonują na „wolnym rynku kwalifikacji”, to znaczy nie są uregulowane w powszechnie obowiązujących przepisach.  

Kwalifikacje wolnorynkowe tworzą dla siebie niektóre duże firmy, korporacje, stowarzyszenia i organizacje.  Kwalifikacje te mogą dotyczyć działań o charakterze zawodowym oraz innych rodzajów aktywności, w tym m.in. działalności wychowawczej (np. sprawności i stopnie harcerskie).

O włączeniu do ZSK kwalifikacji wolnorynkowej decyduje minister właściwy dla danej kwalifikacji na wniosek zainteresowanego środowiska. Kwalifikacja wolnorynkowa nie musi być włączona do ZSK.

Kwalifikacja uregulowana funkcjonuje na podstawie przepisów prawa, z wyłączeniem przepisów dotyczących systemu edukacji (według terminologii przyjętej w ustawie o ZSK świadectwa szkolne oraz dyplomy ukończenia studiów.nie są kwalifikacjami uregulowanymi)  

Z punktu widzenia gospodarki i rynku pracy kwalifikacje uregulowane są niezbędnym uzupełnieniem kwalifikacji pełnych nabywanych w systemach oświaty i szkolnictwa wyższego. 

O włączeniu do ZSK kwalifikacji uregulowanej  decyduje minister właściwy dla danej kwalifikacji. Kwalifikacja uregulowana nie musi być włączona do ZSK.

Kwalifikacja sektorowa nie jest uregulowana powszechnie obowiązującymi przepisami. Jest to kwalifikacja o charakterze zawodowym, która odpowiada na konkretne potrzeby branży lub sektora. Uprawnienie do nadawania kwalifikacji sektorowej może uzyskać wyłącznie instytucja prowadząca działalność w obszarze danej branży lub sektora.