Kwalifikacja wolnorynkowe (dawniej rynkowe) funkcjonują na „wolnym rynku kwalifikacji”, to znaczy nie są uregulowane w powszechnie obowiązujących przepisach.

Kwalifikacje wolnorynkowe tworzą dla siebie niektóre duże firmy, korporacje, stowarzyszenia i organizacje. Kwalifikacje te mogą dotyczyć działań o charakterze zawodowym oraz innych rodzajów aktywności, w tym m.in. działalności wychowawczej (np. sprawności i stopnie harcerskie).

O włączeniu do ZSK kwalifikacji wolnorynkowej decyduje minister właściwy dla danej kwalifikacji na wniosek zainteresowanego środowiska. Kwalifikacja wolnorynkowa nie musi być włączona do ZSK.

Jest kilka różnych rodzajów kwalifikacji cząstkowych, w tym m.in. uregulowane, wolnorynkowe, sektorowe, rzemieślnicze.

W porównaniu do kwalifikacji pełnych, w kwalifikacjach cząstkowych zakres wymaganych kompetencji jest węższy. Zwykle te wymagania powiązane są z wyraźnie określonymi rodzajami działań.

Kwalifikacja cząstkowa może stanowić rozszerzenie lub pogłębienie kwalifikacji pełnej (np. lekarze mogą uzyskać specjalizację lub certyfikat uprawniający do badań USG).

Kwalifikacja cząstkowa może być wymagana do zatrudnienia na określonym stanowisku (np. kierowcy autobusu muszą mieć odpowiednie prawo jazdy)

Jest to formalne stwierdzenie, że osoba w sposób zgodny z obowiązującą procedurą udowodniła, że osiągnęła wymagane efekty uczenia się (kompetencje) ustalone dla danej kwalifikacji. Dokumentem potwierdzającym nadanie kwalifikacji może być n.p. świadectwo, dyplom, certyfikat. 

Warunkiem nadania kwalifikacji jest uzyskanie przez daną osobę pozytywnego wyniku walidacji (sprawdzenia, czy wymagane efekty uczenia się zostały osiągnięte).Kwalifikacje mogą nadawać wyłącznie uprawnione do tego instytucje. 

Takie rozumienie terminu “kwalifikacja” jest spójne z definicjami przyjętymi w Zaleceniu Rady UE oraz w ustawie o ZSK.